Μπορεί η ρευματοειδής αρθρίτιδα να επηρεάσει τους πνεύμονες;
Η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα (ΡΑ) είναι μια φλεγμονώδης νόσος που προσβάλλει συνήθως τις αρθρώσεις και πάσχει το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού. Ωστόσο, η ρευματοειδής αρθρίτιδα μπορεί να επηρεάσει άμεσα και έμμεσα και τους πνεύμονες.
Έως και το 50% των ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα παρουσιάζουν εξωαρθρικές διαταραχές, όπως διαταραχές στην καρδιά, τους πνεύμονες, τους νεφρούς, το αίμα, ακόμη και το νευρικό σύστημα.
Σε αυτό το άρθρο, θα εξηγήσουμε πώς η ρευματοειδής αρθρίτιδα μπορεί να επηρεάσει τους πνεύμονες, τα συμπτώματα που προκαλεί και τη θεραπεία της.
Τι είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα;
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης αυτοάνοση νόσος. Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά είναι πιο συχνή στη μέση ηλικία, μεταξύ 40-50 ετών και στις γυναίκες.
Είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα επειδή ο οργανισμός μας χάνει την ανοχή του στους δικούς μας ιστούς και τους επιτίθεται σαν να είναι ξένοι, προκαλώντας τους φθορά. Αυτό τεχνικά μεταφράζεται σε εμφάνιση αυτοαντιγόνων -των ιστών μας- τα οποία προσβάλλονται από αυτοαντισώματα -αμυντικά που επιτίθενται στα δικά μας κύτταρα.
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι μια συστηματική νόσος, ικανή να προσβάλει κάθε όργανο που εκφράζει αυτοαντιγόνα.
Αν και μπορεί να προσβάλει οποιοδήποτε όργανο, η ρευματοειδής αρθρίτιδα προσβάλλει κυρίως τις αρθρώσεις και συγκεκριμένα τον αρθρικό τους υμένα. Πρόκειται για ένα στρώμα που περιβάλλει την άρθρωση και τη θρέφει, καθώς δεν υπάρχουν αιμοφόρα αγγεία στο εσωτερικό της άρθρωσης για την παροχή θρεπτικών ουσιών.
Λόγω της επίθεσης στο ανοσοποιητικό μας σύστημα, ο αρθρικός υμένας φλεγμαίνει χρόνια και καταστρέφει τον αρθρικό χόνδρο. Αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφή των οστών.
Διαβάστε επίσης: 5 λόγοι που έχετε αέρια συνεχώς. Μάθετε γιατί.
Μπορεί η ρευματοειδής αρθρίτιδα να επηρεάσει τους πνεύμονες;
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα μπορεί να επηρεάσει οποιαδήποτε δομή που απαρτίζει τον πνεύμονα: τον υπεζωκότα, τους αεραγωγούς, τα αιμοφόρα αγγεία, τους αναπνευστικούς μύες και τον ίδιο τον πνεύμονα.
Η διαδικασία με την οποία εμφανίζεται η προσβολή των πνευμόνων είναι άγνωστη. Ωστόσο, έχει παρατηρηθεί ότι μπορεί να εμπλέκονται διάφοροι παράγοντες, όπως:
- Η γενετική προδιάθεση του ατόμου.
- Οι ανοσολογικές μεταβολές που συμβαίνουν στο σώμα.
- Περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως το κάπνισμα. Για παράδειγμα, άνδρες ηλικίας 50-70 ετών με πιο ενεργή ρευματοειδή αρθρίτιδα και ιστορικό καπνίσματος είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν προβλήματα στους πνεύμονες.
Η πνευμονική συμμετοχή από τη ρευματοειδή αρθρίτιδα μπορεί να εμφανιστεί με διάφορους τρόπους, όπως θα δούμε παρακάτω.
Διάμεσος πνεύμονας ή ILD
Η συνηθέστερη μορφή της ρευματοειδούς αρθρίτιδας (ΡΑ) στον πνεύμονα είναι η διάμεση πνευμονοπάθεια (ILD). Υπολογίζεται ότι σε ασθενείς με ΡΑ, έως και το 58% μπορεί να έχουν ILD.
Ο πνεύμονας σε ένα υγιές άτομο είναι ελαστικός ώστε να επιτρέπει τη διαστολή κάθε φορά που το άτομο εισπνέει αέρα. Ωστόσο, στην ILD, ο πνεύμονας φλεγμαίνει και ινωδώνεται, προκαλώντας απώλεια της ελαστικότητας. Αυτό τον καθιστά ανίκανο να επεκταθεί σωστά και ο ασθενής δεν μπορεί να αναπνεύσει καλά.
Επιπλέον, η ILD μπορεί να βλάψει κοντινές δομές, όπως οι αεραγωγοί και τα αιμοφόρα αγγεία, επιδεινώνοντας περαιτέρω τα συμπτώματα πνιγμού του ασθενούς.
Πνευμονική υπέρταση και η ρευματοειδής αρθρίτιδα
Η πνευμονική υπέρταση εμφανίζεται στο 30% των ασθενών με ΡΑ. Είναι συνήθως ασυμπτωματική και αποτελεί συνέπεια της εξέλιξης της ILD.
Υπό φυσιολογικές συνθήκες, η δεξιά πλευρά της καρδιάς αντλεί αίμα μέσω των πνευμόνων, όπου παραλαμβάνει οξυγόνο. Στη συνέχεια, το αίμα επιστρέφει στην αριστερή πλευρά της καρδιάς, από όπου κατευθύνεται στο υπόλοιπο σώμα.
Λόγω της ILD, ο πνεύμονας γίνεται όλο και πιο δύσκαμπτος, με αποτέλεσμα τα πνευμονικά αγγεία να αποφράσσονται και να μην μπορούν να μεταφέρουν πολύ αίμα. Όταν συμβαίνει αυτό, συσσωρεύεται πίεση που προκαλεί πνευμονική υπέρταση.
Διαβάστε το άρθρο: Δοκιμάστε αυτήν την ιαπωνική τεχνική χαλάρωσης
Πολλά από τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στη ΡΑ σχετίζονται με πνευμονική βλάβη ως ανεπιθύμητη ενέργεια. Αυτή η ανεπιθύμητη ενέργεια παρατηρείται ιδιαίτερα στη χρήση της μεθοτρεξάτης, η οποία είναι ένας ανοσοτροποποιητής και αντιφλεγμονώδης παράγοντας. Τα φάρμακα αυτά προκαλούν ίνωση των πνευμόνων.
Υπεζωκοτική νόσος
Ο υπεζωκότας είναι δύο στρώματα που περιβάλλουν τον πνεύμονα και τον διαχωρίζουν από άλλους ιστούς. Η προσβολή του υπεζωκότα αποτελεί συχνή εκδήλωση της πνευμονικής νόσου στη ΡΑ. Σύμφωνα με μελέτη για τη ΡΑ και τη σχέση της με τον πνεύμονα που πραγματοποιήθηκε το 2008:
“Ο επιπολασμός της συμμετοχής του υπεζωκότα εκτιμάται σε 5%, αν και μόνο το 20% των ασθενών έχουν συμπτώματα που σχετίζονται με τη νόσο του υπεζωκότα και έχει αναφερθεί 40% έως 75% συμμετοχή του υπεζωκότα σε σειρές αυτοψιών”.
Η συμμετοχή αυτή προκαλεί τη συνεχή πλήρωση του υπεζωκότα με υγρό, το οποίο πρέπει να αποστραγγίζεται, δηλαδή πρέπει να τοποθετείται ένας σωλήνας για την απομάκρυνση του υγρού.
Ρευματοειδείς όζοι
Στους πνεύμονες μπορεί να σχηματιστούν μικρά ογκίδια γνωστά ως πνευμονικά ρευματοειδή οζίδια. Οι πνευμονικοί όζοι συνήθως δεν έχουν σημεία ή συμπτώματα και δεν ενέχουν κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα.
Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να αναπτυχθούν κοιλότητες εντός ενός όζου, οι οποίες μπορεί να υπερμολυνθούν και να δημιουργήσουν επικοινωνία με άλλους ιστούς, εξαπλώνοντας τη μόλυνση.
Αεραγωγοί
Οι αεραγωγοί μέσω των οποίων εισέρχεται και εξέρχεται ο αέρας, δηλαδή οι βρόγχοι, τα βρογχιόλια και οι κυψελιδικοί σάκοι, μπορεί να επηρεαστούν. Το ανοσοποιητικό σύστημα τους επιτίθεται συνεχώς, με αποτέλεσμα να πυκνώνουν και να αποφράσσονται, εμποδίζοντας τη διέλευση του αέρα.
Διάγνωση και θεραπεία της πνευμονοπάθειας της ΡΑ
Εάν πάσχετε από ρευματοειδή αρθρίτιδα και έχετε αναπνευστικά συμπτώματα, πρέπει να επισκεφθείτε το γιατρό σας. Ένα παράδειγμα αυτών των συμπτωμάτων μπορεί να είναι η δύσπνοια που δεν μπορεί να εξηγηθεί από άλλη αιτία.
Η διάγνωση βασίζεται κυρίως σε απεικονιστικές εξετάσεις, κλινικό ιστορικό, εξετάσεις αναπνευστικής λειτουργίας και βιοψία, όπου ένα μικρό κομμάτι του πνεύμονα εξετάζεται στο μικροσκόπιο.
Η θεραπεία των πνευμονικών προβλημάτων γίνεται με τη συνέχιση της φαρμακευτικής αγωγής για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα. Ωστόσο, εάν η πνευμονική συμμετοχή προκαλείται από αυτό ακριβώς το φάρμακο, θα πρέπει να αποσυρθεί και να αντικατασταθεί από ένα που δεν προκαλεί πνευμονική τοξικότητα.
Όλες οι παραθέτονται πηγές ελέγχθηκαν προσεκτικά από την ομάδα μας για να διασφαλιστεί η ποιότητα, η αξιοπιστία, η επικαιρότητα και η εγκυρότητά τους. Η βιβλιογραφία αυτού του άρθρου θεωρήθηκε αξιόπιστη και επιστημονικά ακριβής.
- Castellanos-Gutiérrez, M. Á., Maestre-Serrano, R., & Santiago-Henríquez, E. (2019). Pulmonary manifestations of rheumatoid arthritis: cor pulmonale. Revista Colombiana de Reumatologia, 26(2), 129–131. https://doi.org/10.1016/j.rcreu.2018.03.002
- Metotrexato: toxicidad pulmonar, hepática y hematológica. (n.d.). Retrieved April 15, 2020, from http://scielo.isciii.es/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1699-695X2016000300005
- Gilberto González Velásquez, E. (2008). Artritis reumatoide y pulmón (Vol. 67, Issue 2). www.medigraphic.com
- Rojas-Serrano, J., Mejía, M., & Gaxiola, M. (2012). Enfermedad pulmonar intersticial asociada a la artritis reumatoide. Revista de Investigación Clínica, 64(6), 558-566.