Πώς να ανιχνεύσετε την κατάθλιψη στους φίλους σας
Μπορείτε να ανιχνεύσετε την κατάθλιψη στους φίλους; Σύμφωνα με τα δεδομένα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), πρόκειται για συχνή, παγκόσμια πάθηση. Για την ακρίβεια, επηρεάζει πάνω από 300 εκατομμύρια ανθρώπους και, το 2020, ίσως αποτελέσει την κύρια αιτία παθήσεων στις αναπτυγμένες χώρες.
Δεδομένης της συχνότητάς της, δεν είναι περίεργο να βρίσκεται κοντά μας η κατάθλιψη. Είναι η δεύτερη πιο συχνή αιτία θανάτου ανάμεσα στους νέους ενήλικες. Έτσι, είναι σημαντικό να γνωρίζετε τα χαρακτηριστικά της. Με αυτόν τον τρόπο δε θα φροντίσετε τον εαυτό σας μόνο, αλλά θα μπορέσετε να την ανιχνεύσετε σε φίλους και γνωστούς.
Ναι, υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπείες για τις ψυχικές διαταραχές, αλλά η αλήθεια είναι πως οι περισσότεροι άνθρωποι δεν τις αναζητούν ή δεν δίνουν προσοχή σε αυτές. Είτε λόγω στίγματος, προκατάληψης, άγνοιας των συμπτωμάτων, ή έλλειψης ειδικών πάνω στο θέμα, η κατάθλιψη διαγιγνώσκεται σπάνια έως καθόλου.
Σε πολλές περιπτώσεις, άτομα με κατάθλιψη δε γνωρίζουν ότι έχουν πρόβλημα και έτσι δεν πιστεύουν ότι χρειάζονται βοήθεια παρά τη δυσφορία τους. Ο γενικός πληθυσμός θα πρέπει να γνωρίζει τι είναι η κατάθλιψη, καθώς και τα προειδοποιητικά της σημάδια.
Αυτό μπορεί να βοηθήσει τα άτομα με κατάθλιψη να γίνουν αντιληπτά και να βοηθηθούν ταχύτερα και, άρα, αποτελεσματικά. Μια χείρα βοηθείας, η υπομονή, και ο μη προσδιορισμός μιας συγκεκριμένης συμπεριφοράς ως “κακία” του επηρεαζόμενου ατόμου, είναι μέτρα που μπορείτε να λάβετε μόνο εφόσον αναγνωρίσετε αυτό το πρόβλημα σε έναν άνθρωπο.
Κατάθλιψη – Ένα άνισο πρόβλημα
Πριν σας παρουσιάσουμε πώς να ανιχνεύσετε την κατάθλιψη σε φίλους, συντρόφους, ή μέλη της οικογενείας σας, θα πρέπει να θυμάστε ότι δεν υπάρχει ένας μόνο τύπος κατάθλιψης αλλά πολλοί. Στο σημερινό μας άρθρο, θα σας μιλήσουμε για τη μείζονα καταθλιπτική διαταραχή ή μείζονα καταθλιπτικά επεισόδια.
Γι’ αυτό, να θυμάστε ότι υπάρχουν και άλλες ψυχικές διαταραχές όπως η προεμμηνορροϊκή δυσφορική διαταραχή ή η επίμονη καταθλιπτική διαταραχή. Γι’ αυτές θα μιλήσουμε σε άλλο άρθρο μας.
Τα κλειδιά για να ανιχνεύσετε την κατάθλιψη στους φίλους
Παρακάτω, έχουμε μια σειρά συμπτωμάτων ή χαρακτηριστικών τα οποία ίσως να παρουσιάζονται σε ένα άτομο με κατάθλιψη. Ορισμένα από αυτά πιθανόν να εμφανιστούν σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, ανάλογα με το άτομο, και ίσως είναι κύρια ή δευτερεύοντα.
Υπεργενικευμένες, διάχυτες και ασαφείς αναμνήσεις
Είναι πολύ συνηθισμένο για ένα άτομο με κατάθλιψη να έχει αλλοιωμένη αυτοβιογραφική μνήμη. Όταν φέρνουμε στο νου μας ένα γεγονός, το κάνουμε είτε συγκεκριμένα (ώρα και μέρος), είτε με έναν υπεργενικευμένο τρόπο (ασαφώς).
Αυτό είναι συχνό στις διαταραχές ASD, ACT, και PTSD, αλλά και στις καταθλιπτικές διαταραχές. Με αυτό το είδος μνήμης, οι άνθρωποι γενικεύουν περισσότερο και έχουν την τάση διαστρεβλώνουν το περιεχόμενο των αναμνήσεών τους.
Ίσως σας ενδιαφέρει: 5 σημάδια που ίσως αγνοείτε στην κατάθλιψη
Όλα τα κακά συμβαίνουν σε εσάς
Ένα άτομο με κατάθλιψη έχει την τάση να κατηγορεί τον εαυτό του για όλα τα κακά που του συμβαίνουν. Επιπλέον, πιστεύουν ότι οι αρνητικές σκέψεις θα μείνουν για πάντα.
Τα αρνητικά γεγονότα έχουν εσωτερικές, σταθερές και παγκόσμιες αιτίες. Αυτό σημαίνει πως για ό,τι συμβαίνει ευθύνεται το άτομο με την κατάθλιψη, σύμφωνα με αυτό. Ακόμη, έχει την τάση να σκέφτεται ότι όλα τα κακά ήρθαν για να μείνουν.
Το παραπάνω γίνεται επειδή πιστεύει επίσης ότι όλα τα καλά συμβαίνουν μόνο στους άλλους, και αν συμβούν σε αυτό θα είναι προσωρινά. Αν παρατηρήσετε τέτοιου είδους τυπικές συμπεριφορές, τότε είναι λογικό να υποπτεύεστε την κατάθλιψη. Όμως, να θυμάστε ότι ίσως τα παραπάνω να εμφανίζονται και σε διαταραχές αυτιστικού φάσματος.
Δυσάρεστα συμπτώματα
Η κατάθλιψη στους φίλους μπορεί να εκδηλωθεί και με συμπτώματα δυσφορίας, τα οποία είναι τα πιο αξιοσημείωτα. Επίσης, η δυσφορία είναι το αντίθετο της ευφορίας, και έτσι αναφέρεται σε μια συναισθηματική ανισορροπία η οποία έχει ως αποτέλεσμα ενοχλητικά ή δυσάρεστα συναισθήματα.
Τα συμπτώματα δυσφορίας δεν εμφανίζονται μόνο στην κατάθλιψη αλλά και στη σχιζοφρένεια, στη διαταραχή σωματικής δυσφορίας, και τις γενικευμένες διαταραχές αγωνίας. Η δυσφορία μπορεί να εμφανιστεί ως απόρροια της ίδιας της διαταραχής. Μπορείτε να τη δείτε σε συναισθήματα που χαρακτηρίζονται από λύπη ή κλάμα.
Αυτά τα άτομα είναι αρκετά λυπημένα και δείχνουν μίζερα. Επιπλέον, πολλοί άνθρωποι με κατάθλιψη υποφέρουν από ανηδονία, την ανικανότητα να ευχαριστιούνται ό,τι κάνουν, ακόμη και αν τους χαροποιούσε στο παρελθόν.
Ο φίλος ή η φίλη σας, ίσως έχει κατάθλιψη αν δε φαίνεται να απολαμβάνει δραστηριότητες όπως περπάτημα, ένα δείπνο, ή ένα ποτό σε ένα εστιατόριο.
Τα συμπτώματα δυσφορίας σχετίζονται με την κούραση επειδή είναι ιδιαίτερα επίμονα. Έτσι, τα άτομα με κατάθλιψη ίσως είναι μονίμως κουρασμένα. Ακόμη, βιώνουν απάθεια αντί απόλαυσης για πολλές δραστηριότητες: σεξουαλικές, κοινωνικές, περιπετειώδεις, κ.λπ..
Σωματικά συμπτώματα – Το σώμα σάς δίνει στοιχεία
Μαζί με τα ψυχολογικά συμπτώματα, τα άτομα με κατάθλιψη ίσως έχουν και σωματικά συμπτώματα. Έτσι, είναι σημαντικό να τα αξιολογήσετε επειδή ίσως να έχουν οργανική αιτία.
Πέραν από την έλλειψη αναγνωρίσιμων φυσικών αιτιών, τα άτομα με αυτή τη διαταραχή υποφέρουν από σωματικές παθήσεις που είναι απόρροια των ψυχολογικών προβλημάτων τους. Γι’ αυτό, θα πρέπει να είστε σε εγρήγορση αν ο φίλος ή η φίλη σας αρχίσει να υποφέρει από:
- Πονοκεφάλους
- Δυσκολίες στον ύπνο
- Δυσκοιλιότητα
- Δυσπεψία
- Απώλεια βάρους
- Ταχυκαρδία
Αυτές οι εκδηλώσεις μπορούν να γίνουν τα κλειδιά για να καταλάβετε ότι κάτι δεν πάει καλά. Ωστόσο, θα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι αυτά τα συμπτώματα δεν έχουν ξεκάθαρη βιολογική προέλευση.
Κατάθλιψη στους φίλους – Συμπεριφορές υπερβολές και επικοινωνία
Τα άτομα με κατάθλιψη ορισμένες φορές “αμαρτάνουν” είτε από προεπιλογή είτε υπερβολικά. Στην τελευταία περίπτωση, μπορείτε να ανιχνεύσετε την κατάθλιψη σε έναν φίλο ή μία φίλη αν κάνει υπερβολικά παράπονα σχετικά με μια πληθώρα προβλημάτων: χρήματα, δουλειά, φίλοι, οικογένεια, κ.λπ.. Παραπονιέται συνέχεια, ανεξάρτητα από το αντικείμενο.
Σε αυτή την περίπτωση, ίσως να υποπτευθείτε την κατάθλιψη, αν δεν προσδώσετε αυτά τα παράπονα ή την απέχθεια σε μια ανούσια αναζήτηση για προσοχή ή στην επιθυμία να προκαλούν μπελάδες.
Με ένα καταθλιπτικό άτομο υπάρχει τριβή συνήθως. Ο λόγος είναι πως δεν έχει επίγνωση της κατάστασής του και νομίζει ότι είναι κακό, αδύναμο, και παθητικό. Πιστεύει ότι παραπονιέται ελάχιστα. Όμως, αυτό είναι εντελώς λάθος και μπορεί να γίνει επικίνδυνο και να στιγματίσει το άτομο. Έτσι, αυτή η συμπεριφορά ενθαρρύνεται από:
- Παράγοντες προστασίας και επικινδυνότητας
- Παράλογες σκέψεις
- Αρνητικό στυλ καταλογισμού
- Συναισθηματικό κορεσμό
- Συναισθήματα λύπης και μοναξιάς
Ανάμεσα στις συμπεριφορικές υπερβολές, υπάρχουν επίσης συναισθήματα ενοχής και λάθους προς τους άλλους με κλάμα και αναποφασιστικότητα.
Διαβάστε επίσης: 6 διατροφικές συνήθειες που προκαλούν κατάθλιψη
Κατάθλιψη στους φίλους – Ελλείμματα συμπεριφοράς
Ως φίλος/η ή συγγενής, θα πρέπει να παρατηρείτε αν κάποιος κοντινός σας άνθρωπος δυσκολεύεται στην εκτέλεση κάποιας καθημερινής του δραστηριότητας. Αυτό επειδή είναι καλή ένδειξη για την ανίχνευση της κατάθλιψης.
Η ανίχνευση ελλειμμάτων συμπεριφοράς είναι συνήθως περισσότερο περίπλοκη από τις υπερβολές καθώς εδώ δεν υπάρχουν μοτίβα. Ωστόσο, αν γνωρίζετε την προσωπικότητα του ατόμου, το οποίο υποψιάζεστε ότι έχει κατάθλιψη, ίσως μπορέσετε να αντιληφθείτε ότι λείπει κάτι.
Τα άτομα με κατάθλιψη έχουν ελάχιστη κοινωνική συμμετοχή, συνήθως, και μια ανικανότητα στην εκτέλεση της καθημερινής τους ρουτίνας. Δυσκολεύονται να δουλέψουν, να κάνουν δουλειές του σπιτιού, και άλλες καθημερινές δραστηριότητες. Γι’ αυτό, υπάρχει επίσης μια αμέλεια και μια έλλειψη καθαριότητας γενικά.
Ομοίως, υπάρχει μια ψυχοκινητική επιβράδυνση. Αυτά τα άτομα έχουν συνήθως αργό, μειωμένο, και μονότονο λόγο. Τέλος, όπως και με τις συμπεριφορικές υπερβολές, έτσι και εδώ υπάρχει έλλειψη χαράς.
Όλα αυτά τα συμπτώματα μπορούν να σας ειδοποιήσουν πως υπάρχει πιθανότητα κατάθλιψης σε έναν φίλο ή μία φίλη. Δε σημαίνει πως όλα τα άτομα με απάθεια κάποια στιγμή στη ζωή τους πάσχουν από κατάθλιψη. Επίσης, δε σημαίνει ότι όλα τα παραπάνω συμπτώματα εμφανίζονται σε όλα τα άτομα με κατάθλιψη.
Όμως, αν υποπτεύεστε ότι κάτι συμβαίνει με κάποιον κοντινό σας άνθρωπο, τότε ρίξτε μια ματιά στη συμπεριφορά του και εκτιμήστε αν υπάρχει θέμα κατάθλιψης ή όχι.
Φυσικά, μόνο ένας/μία επαγγελματίας μπορεί να κάνει μια διάγνωση αλλά οι παρατηρήσεις σας μπορούν να αποδειχθούν χρήσιμες και να κινητοποιήσετε το άτομο να αναζητήσει θεραπεία πριν χειροτερέψει το πρόβλημα.
Όλες οι παραθέτονται πηγές ελέγχθηκαν προσεκτικά από την ομάδα μας για να διασφαλιστεί η ποιότητα, η αξιοπιστία, η επικαιρότητα και η εγκυρότητά τους. Η βιβλιογραφία αυτού του άρθρου θεωρήθηκε αξιόπιστη και επιστημονικά ακριβής.
- Goldberg D. The detection and treatment of depression in the physically ill. World Psychiatry. 2010;9(1):16–20.
- Gilbody SM, Whitty PM, Grimshaw JM, Thomas RE. Improving the detection and management of depression in primary care. Qual Saf Health Care. 2003;12(2):149–155. doi:10.1136/qhc.12.2.149
- Kessler D, Bennewith O, Lewis G, Sharp D. Detection of depression and anxiety in primary care: follow up study. BMJ. 2002;325(7371):1016–1017. doi:10.1136/bmj.325.7371.1016
- Ng CW, How CH, Ng YP. Major depression in primary care: making the diagnosis. Singapore Med J. 2016;57(11):591–597. doi:10.11622/smedj.2016174
- Recognizing and Treating the Physical Symptoms of Depression in Primary Care. Prim Care Companion J Clin Psychiatry. 2004;6(4):168–177.