Άνοια LATE: Ένας νέος τύπος άνοιας που πρέπει να γνωρίζετε

Η άνοια LATE είναι μια ασθένεια αρκετά όμοια με τη νόσο Αλτσχάιμερ. Πώς αναπτύσσεται; Ποιους επηρεάζει; Σε αυτό το άρθρο θα σας πούμε όσα πρέπει να γνωρίζετε!

Περίπου το 15 με 20% των ατόμων που διαγιγνώσκονται με νόσο Αλτσχάιμερ στην πραγματικότητα υποφέρουν από την άνοια LATE. Πρόκειται για έναν τύπο άνοιας ο οποίος, μέχρι τώρα, λανθασμένα αποδιδόταν ως νόσος Αλτσχάιμερ, επειδή η κλινική εκδήλωσή τους είναι παρόμοια. Οι ειδικοί περιμένουν αύξηση των ασθενών τα επόμενα χρόνια.

Η διαταραχή αυτή επηρεάζει κυρίως τους ηλικιωμένους. Όπως και το Αλτσχάιμερ, έτσι και η άνοια LATE προκαλεί απώλεια μνήμης και ανικανότητα εκτέλεσης καθημερινών δραστηριοτήτων. Σε αυτό το άρθρο, θα μοιραστούμε μαζί σας τις διαφορές, αλλά και τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά της.

Τι είναι η άνοια LATE;

Η άνοια LATE είναι μια πρωτεϊνοπάθεια, πράγμα που σημαίνει ότι προκαλείται από την αλλοίωση ορισμένων πρωτεϊνών. Προκαλεί άνοια με συμπτώματα όμοια με τη νόσο Αλτσχάιμερ.

Η λέξη LATE αναφέρεται στην μεταιχμιακή-κυρίαρχη σχετιζόμενη με την ηλικία TDP-43 εγκεφαλοπάθεια. Μία από τις διαφορές μεταξύ αυτής της νόσου και της νόσου Αλτσχάιμερ είναι πως η εγκεφαλική πρωτεΐνη που αλλοιώνεται είναι η TDP-43. Στην περίπτωση του Αλτσχάιμερ, δε λειτουργούν σωστά οι πρωτεΐνες TAU και η β-αμυλοειδής.

Η πρωτεΐνη TDP-43 είναι υπεύθυνη για την γονιδιακή έκφραση στον εγκέφαλο. Μια συσσώρευση αυτών των “κακώς διπλωμένων” πρωτεϊνών είναι η αιτία πρόκλησης της νόσου. Οι “κακώς διπλωμένες” πρωτεΐνες είναι όσες έχουν διαφορετικό σχήμα από τις κανονικές.

Ο πλεονασμός αλλοιωμένων πρωτεϊνών παράγει νευροτοξικότητα και νευροεκφύλιση. Το 25% των ατόμων άνω των 85 ετών υποφέρουν από σημαντικές αλλοιώσεις αυτής της πρωτεΐνης η οποία προκαλεί τα συμπτώματα.

Ποιους επηρεάζει αυτή η ασθένεια;

Μία ακόμη διαφορά που αξίζει να αναφέρουμε είναι ότι η πιθανότητα να υποφέρει κάποιο άτομο από Αλτσχάιμερ δεν αυξάνεται απαραίτητα με την ηλικία. Όμως, ο κίνδυνος εμφάνισης άνοιας LATE αυξάνεται, ειδικά μετά τα 80.

Το ακρωνύμιο LATE (αργά) επιλέχθηκε επειδή καθορίζει και αυτό το χαρακτηριστικό της παθολογίας. Οι γυναίκες κινδυνεύουν περισσότερο να εμφανίσουν αυτή την ασθένεια επειδή, στις μέρες μας, το προσδόκιμο ζωής τους είναι υψηλότερο από των ανδρών.

Καθώς ο αριθμός των ηλικιωμένων ατόμων πάνω από 80 ετών θα αυξηθεί τα επόμενα χρόνια, το ίδιο θα αυξηθούν και τα κρούσματα αυτής της νόσου. Έτσι, η άνοια LATE ίσως αποτελέσει πρόβλημα για τη δημόσια υγεία τα επόμενα χρόνια.

Πώς γίνεται η διάγνωση της άνοιας LATE;

Προσφάτως, λόγω της εξέλιξης των τεχνολογιών διάγνωσης, η πρωτεΐνη TDP-43 μπορεί να προσδιοριστεί με περισσότερη ακρίβεια. Αυτή τη στιγμή, οι πιο ακριβείς τεχνικές για τη διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ βασίζονται στη μελέτη των βιοδεικτών στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό.

Τέτοιοι δείκτες είναι οι πρωτεΐνες TAU και β-αμυλοειδής, τα οποία αναφέραμε παραπάνω. Μια άλλη τεχνική διάγνωσης είναι η εύρεση συσσωρευμένων ποσοτήτων αυτών των πρωτεϊνών στον εγκέφαλο με τη χρήση τεχνολογιών απεικόνισης, όπως είναι η ποζιτρονική τομογραφία.

Παρόλα αυτά, η διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ βασίζεται στα συμπτώματα και την κλινική εικόνα. Οι γιατροί σπανίως ζητούν βιοχημικές εξετάσεις για να επιβεβαιώσουν την ασθένεια. Γι’ αυτό ορισμένοι άνθρωποι οι οποίοι έχουν διαγνωστεί με νόσο Αλτσχάιμερ υποφέρουν από άνοια LATE στην πραγματικότητα.

Στην περίπτωση της άνοιας LATE, σκοπός είναι να εφαρμοστούν οι ίδιες τεχνικές όπως στην περίπτωση της νόσου Αλτσχάιμερ, αλλά να ψάχνουμε για την πρωτεΐνη TDP-43. Η ανεπαρκής ποσότητα αυτής της πρωτεΐνης στην αλλοιωμένη της μορφή, επιβεβαιώνει τη διάγνωση.

Άνοια LATE: Τα συμπτώματα της ασθένειας

Η άνοια LATE δημιουργεί συμπτώματα τα οποία αναπτύσσονται πιο αργά από άλλους τύπους άνοιας. Πρόσφατες μελέτες αναφέρουν πως η ασθένεια αναπτύσσεται σε τρία στάδια.

Αυτά τα στάδια βασίζονται στην περιοχή του εγκεφάλου που έχει επηρεαστεί και προκαλεί αυξημένη δυσφορία. Τα στάδια είναι τα εξής:

• 1º στάδιο. Ανάμειξη αμυγδαλής. Σε αυτό το στάδιο, ο/η ασθενής παρατηρεί αλλαγές διάθεσης. Αυτές οι αλλαγές διάθεσης ίσως γίνονται με ξεσπάσματα θυμού.
• 2º στάδιο. Ανάμειξη ιππόκαμπου. Όταν επηρεάζεται αυτή η περιοχή, αρχίζουν να εκδηλώνονται τα σημάδια απώλειας μνήμης. Παρότι δεν πρόκειται για το πρώτο στάδιο, αυτός είναι ο κύριος λόγος που οι ασθενείς επισκέπτονται τον/η γιατρό.
• 3º στάδιο. Ανάμειξη της μέσης μετωπιαίας έλικας. Εκδηλώνεται με αλλαγές στη συμπεριφορά. Οι ασθενείς δυσκολεύονται να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή. Θυμίζει τη νόσο Αλτσχάιμερ σε ανεπτυγμένο στάδιο.

Σπουδαιότητα και συμπεράσματα

Αυτή τη στιγμή, η ανακάλυψη της νέας αυτής νόσου δε θα οδηγήσει σε αλλαγές στη διάγνωση και τη θεραπεία της άνοιας που ήδη γνωρίζουμε. Ωστόσο, στάθηκε αφορμή για νέα πεδία ερευνών.

Γνωρίζοντας πιο συγκεκριμένα τα αίτια αυτών των ασθενειών, μπορούμε να αναπτύξουμε ξεχωριστές θεραπείες για την κάθε μία στο μέλλον.

Επί της παρούσης, δεν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία για τέτοιες ασθένειες. Αυτό όμως θα γίνει όλο και πιο σημαντικό επειδή, όπως συζητήσαμε στις προηγούμενες παραγράφους, οι ειδικοί αναμένουν αύξηση του αριθμού των ασθενών τα επόμενα χρόνια.