Διαταραχές κατάποσης: τι πρέπει να ξέρετε

Οι διαταραχές κατάποσης εκδηλώνονται συνήθως με πόνο ή δυσκολία κατά την κατάποση. Σε αυτό το άρθρο, θα σας εξηγήσουμε περισσότερα γι' αυτές και πώς να τις ανιχνεύσετε.

Οι διαταραχές κατάποσης αλλάζουν το πέρασμα του φαγητού από το στόμα ως το στομάχι. Γενικά, υπάρχουν διάφορες διαταραχές όμως έχουν όλες ένα κοινό, επηρεάζουν τη διαδικασία της κατάποσης.

Αυτές οι διαταραχές, πέραν το ότι έχουν διαφορετικά αίτια, μπορούν να εκδηλωθούν και με ποικίλα συμπτώματα. Ορισμένες φορές, είναι φανερό πως υπάρχει πρόβλημα στην κατάποση (για παράδειγμα, δε μπορείτε να καταπιείτε). Ωστόσο, άλλες φορές, υπάρχει μια σειρά επιπλοκών από τη μη σωστή διατροφή, και το άτομο που υποφέρει δε γνωρίζει το πρόβλημα.

Δυστυχώς, οι διαταραχές κατάποσης είναι πολύ συχνές. Επηρεάζουν κυρίως ηλικιωμένα άτομα και μπορούν να προκαλέσουν ακόμη και σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως υποσιτισμό ή αφυδάτωση. Σε αυτό το άρθρο, θα σας εξηγήσουμε όσα πρέπει να γνωρίζετε γι’ αυτές.

Η διαδικασία της κατάποσης

Η κατάποση είναι μια περίπλοκη διαδικασία που περιλαμβάνει διαφορετικούς μύες του στόματος, τον φάρυγγα, τον λάρυγγα, και τον οισοφάγο. Στόχος τους είναι να μετακινήσουν την τροφή από το στόμα στο στομάχι για να γίνει η πέψη. Πέραν αυτών των μυών, συμμετέχουν και διάφορα νεύρα τα οποία επιτρέπουν τον συντονισμό της κίνησης αυτών των μυών.

Η κατάποση χωρίζεται σε τρεις φάσεις: τη στοματική, τη φαρυγγική, και την οισοφαγική. Η στοματική φάση αποτελείται από το μάσημα της τροφής. Αυτό επιτρέπει στο σώμα να σχηματίσει μια μπουκιά η οποία θα περάσει στον φάρυγγα. Μόλις φτάσει εκεί, ξεκινά η δεύτερη φάση.

Στη δεύτερη φάση, τη φαρυγγική φάση, ο συντονισμός μεταξύ των μυών που αναφέραμε προηγουμένως είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Ο λόγος είναι ότι αποτρέπει την τροφή να περάσει στον λάρυγγα, καθώς αυτό μπορεί να δημιουργήσει αναπνευστικά προβλήματα, ακόμη και πνιγμό. Μέχρι εδώ, η κατάποση είναι μια εκούσια πράξη.

Έπειτα, έρχεται η τρίτη φάση. Η δράση των μυών αναγκάζει τη μπουκιά να φτάσει στον οισοφάγο, αφού αποτρέπει το πέρασμά της στους αεραγωγούς ή την επιστροφή της από τη μύτη. Μόλις αρχίσει η οισοφαγική φάση, η μπουκιά φτάνει στο στομάχι χάρη στην περίσταλση.

Σε αυτή τη διαδικασία γίνεται μια σειρά από ακούσιες μυϊκές συσπάσεις και χαλαρώσεις οι οποίες αναγκάζουν το φαγητό να μπει στην πεπτική οδό.

Διαταραχές κατάποσης

Όπως προαναφέραμε, οι διαταραχές κατάποσης είναι μια σειρά διαταραχών που ο κοινός παρονομαστής τους είναι ότι επηρεάζουν αυτή τη διαδικασία. Με άλλα λόγια, ίσως να προκαλούνται από διαφορετικά αίτια και να έχουν διαφορετικά συμπτώματα.

Όμως, οι περισσότερες διαταραχές κατάποσης προκαλούν δυσφαγία, δηλαδή τη δυσκολία στην κατάποση. Αυτή προκαλεί μια αίσθηση φραγμού της τροφής στο λαιμό. Εκτιμάται ότι περίπου το 15% των ανθρώπων άνω των 50 ετών νιώθουν δυσφαγία. Επίσης, είναι ένα από τα κύρια συμπτώματα ενός όγκου στον οισοφάγο ή τον φάρυγγα. Γι’ αυτό, ο/η γιατρός θα πρέπει να εξετάσει την περίπτωση σωστά.

Επίσης, οι διαταραχές κατάποσης ίσως εκδηλωθούν με συμπτώματα ρινικής συμφόρησης ή αναρρόφησης, όπως είναι ο βήχας και το πνίξιμο. Κάποιες φορές, η τροφή που εισήλθε μπορεί να βγει αμέσως.

Άλλα συμπτώματα των διαταραχών κατάποσης

Ακόμη ένα σύμπτωμα που εκδηλώνεται συνήθως σε αυτές τις καταστάσεις είναι ο πόνος κατά την κατάποση. Ο ιατρικός όρος είναι η οδυνοφαγία. Εκδηλώνεται εξαιτίας ενός τραυματισμού στον φάρυγγα ή τον οισοφάγο. Είναι πολύ συχνή σε συγκεκριμένες λοιμώξεις.

Όμως, είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι δεν εκδηλώνονται όλες οι διαταραχές κατάποσης με συμπτώματα. Όπως είπαμε παραπάνω, ορισμένες φορές το μόνο που φαίνεται είναι οι επιπλοκές που έχουν ως αποτέλεσμα τις αλλαγές στη διαδικασία.

Παραδείγματος χάρη, τα αναπνευστικά προβλήματα είναι κάτι συχνό, επειδή η μπουκιά εισέρχεται στην αναπνευστική οδό. Αυτό συνδέεται με πολλές λοιμώξεις, όπως είναι η πνευμονία.

Άλλη μια πάθηση όπου οι διαταραχές κατάποσης δεν προκαλούν τα τυπικά συμπτώματα είναι η νόσος Πάρκινσον. Σε αυτήν οι ασθενείς έχουν συγκεκριμένα προβλήματα με το πεπτικό σύστημα, και δε μπορούν να εκδηλώσουν καθαρά τα συμπτώματα. Συνήθως, υποφέρουν από υποσιτισμό και αφυδάτωση εξαιτίας αυτού.

Γενικά, είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε έναν/μία γιατρό αν παρατηρήσετε οποιοδήποτε πρόβλημα κατά τη διαδικασία κατάποσης. Ο λόγος είναι πως τα αίτια των διαταραχών ποικίλουν και είναι απαραίτητο να γίνει μια σωστή διάγνωση.