Πρώτες βοήθειες για τη δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα

Το μονοξείδιο του άνθρακα είναι ένα άοσμο, άγευστο, άχρωμο αέριο. Συχνά περνά απαρατήρητο και προκαλεί σοβαρή δηλητηρίαση. Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχει μια απλή, αποτελεσματική θεραπεία αν ανιχνευτεί γρήγορα.

Το μονοξείδιο του άνθρακα είναι ένα άχρωμο, άοσμο, άγευστο, και ιδιαίτερα τοξικό αέριο που παράγεται από την καύση της βενζίνης, του ξύλου, και του κάρβουνου, μεταξύ άλλων. Αυτή η καύση τροφοδοτεί αυτοκίνητα, κουζίνες αερίου, συστήματα θέρμανσης και άλλα.

Αυτό το είδος αερίου είναι ένα σιωπηλός δολοφόνος που δηλητηριάζει περίπου 1.500 ανθρώπους τον χρόνο, εκ των οποίων περίπου 200 πεθαίνουν.

Τα περισσότερα περιστατικά θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί καθώς οφείλονται κυρίως στη λανθασμένη χρήση εξοπλισμού. Είτε αυτό, είτε στην κακή χρήση συσκευών αερίου που βρίσκονται σε ακατάλληλα, χωρίς καλό αερισμό μέρη.

Η δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα θεωρείται έκτακτο ιατρικό περιστατικό το οποίο όμως μπορεί να περάσει απαρατήρητο. Συνεχίστε την ανάγνωση για να μάθετε όσα πρέπει να ξέρετε σχετικά με αυτή και πώς να δράσετε αν συμβεί κοντά σας.

Δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα

Οι άνθρωποι εισπνέουν κατά λάθος το αέριο στο σπίτι τους, ή όταν εκτελούν καθημερινές δραστηριότητες όπως μαγειρεύοντας ή θερμαίνοντας ένα δωμάτιο. Ο λόγος είναι πως τα μηχανήματα που χρησιμοποιούν είτε δυσλειτουργούν, είτε δεν έχουν συντηρηθεί σωστά. Ομοίως, υπάρχουν φορές όπου ορισμένοι άνθρωποι το χρησιμοποιούν ως μέθοδο αυτοκτονίας.

Τι κάνει το μονοξείδιο του άνθρακα στο σώμα μας;

Στο αίμα μας κυκλοφορούν τα ερυθροκύτταρα, γνωστά και ως ερυθρά αιμοσφαίρια. Αυτά τα κύτταρα περιέχουν μια πρωτεΐνη που ονομάζεται αιμοσφαιρίνη και είναι υπεύθυνη για τη μεταφορά του οξυγόνου. Η πρωτεΐνη συλλέγει το οξυγόνο που εισχωρεί στους πνεύμονες και έπειτα το στέλνει στους ιστούς όπου κυκλοφορεί το αίμα.

Η τοξικότητα του μονοξειδίου του άνθρακα οφείλεται στην έλξη του για την αιμοσφαιρίνη παρά για το οξυγόνο. Εξαιτίας αυτού, το μονοξείδιο του άνθρακα δένεται με την αιμοσφαιρίνη και δεν επιτρέπει στο οξυγόνο να εισέλθει στο αίμα. Έτσι, οι ιστοί δε λαμβάνουν οξυγόνο προκαλώντας αυτό που ονομάζουμε τεχνικά υποξία των ιστών.

Συμπτώματα της δηλητηρίασης από μονοξείδιο του άνθρακα

Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων εξαρτάται από την ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα που έχει εισπνευστεί και τον χρόνο έκθεσης. Υπάρχουν δύο τύποι δηλητηρίασης από μονοξείδιο του άνθρακα:

• Οξεία δηλητηρίαση έχουμε όταν ένα άτομο εισπνέει σε μεγάλες ποσότητες το αέριο.
• Υπάρχει χρόνια δηλητηρίαση όταν το άτομο εισπνέει συνεχώς μικρές συγκεντρώσεις του αερίου.

Τα συμπτώματα προκαλούνται από μια έλλειψη οξυγόνου στους ιστούς, και αυτά είναι τα συχνότερα:

• Πονοκέφαλος
• Ζάλη
• Αδυναμία
• Ναυτία και εμετός
• Πόνος στο στήθος
• Καρδιακή αρρυθμία
• Αναπνευστικά προβλήματα
• Σύγχυση
• Υπνηλία

Αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, η δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα μπορεί να οδηγήσει σε κώμα. Γι’ αυτό είναι επικίνδυνη ιδιαίτερα όταν τα άτομα τα οποία εκτίθενται σε αυτό το αέριο κοιμούνται. Τότε, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να υποφέρουν από μη αναστρέψιμη εγκεφαλική βλάβη ή ακόμη και να πεθάνουν πριν παρατηρήσει κάποιος ότι υπάρχει πρόβλημα.

Τα συμπτώματα ίσως να μην είναι προφανή στις χρόνιες δηλητηριάσεις και πιθανόν να υπάρξει σοβαρή μακροχρόνια βλάβη. Αυτές οι βλάβες συμβαίνουν συνήθως σε επίπεδο εγκεφάλου και είναι κυρίως:

• Η δυσκολία στη μάθηση και τη συγκράτηση πληροφοριών
• Οι συναισθηματικές διαταραχές που μπορούν να οδηγήσουν στην κατάθλιψη
• Αισθητικές και κινητικές διαταραχές όπως δυσκολία στην κίνηση και απώλεια των αισθήσεων

Στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτά τα συμπτώματα συμβαίνουν χωρίς ν’ αντιληφθεί το άτομο ότι προκαλούνται από το αέριο. Αυτό συμβαίνει επειδή, όπως προαναφέραμε παραπάνω, το αέριο είναι άοσμο, άχρωμο, και άγευστο.

Τι να κάνετε σε περίπτωση δηλητηρίασης

Αν πιστεύετε ότι έχετε δηλητηριαστεί από μονοξείδιο του άνθρακα τότε κάντε τα ακόλουθα:

• Φύγετε από το δωμάτιο που υπάρχει διαρροή του αερίου
• Ανοίξτε πόρτες και παράθυρα για να μπει καθαρός αέρας και να διαλυθεί το μονοξείδιο του άνθρακα
• Κλείστε τα μάτια της κουζίνας, το φούρνο, τους θερμαντήρες, και οποιαδήποτε συσκευή κάνει χρήση του αερίου

Μόλις φύγετε από την πηγή δηλητηρίασης, επικοινωνήστε με το κοντινότερο νοσοκομείο. Το ιατρικό προσωπικό θα μπορέσει να κάνει εξετάσεις για να ελέγξει τα επίπεδα μονοξειδίου του άνθρακα στο αίμα σας. Επίσης, θα σας προτείνει άμεσα μια θεραπεία.

Νοσοκομειακή περίθαλψη

Η θεραπεία αποτελείται από την χορήγηση οξυγόνου στο αίμα ώστε να αποβληθεί το μονοξείδιο του άνθρακα από την αιμοσφαιρίνη. Εδώ, το οξυγόνο χορηγείται συνήθως μέσω μάσκας η οποία τοποθετείται πάνω από τη μύτη και το στόμα. Χάρη σε αυτή, το οξυγόνο φτάνει στους ιστούς.

Υπερβαρικός θάλαμος

Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι γιατροί θα τοποθετήσουν το άτομο που έχει υποστεί δηλητηρίαση σε έναν υπερβαρικό θάλαμο. Σε αυτή τη θεραπεία εισπνέετε οξυγόνο σε έναν θάλαμο με μεγαλύτερη πίεση από τη φυσιολογική. Αυτό επιταχύνει την αντικατάσταση του μονοξειδίου του άνθρακα με το οξυγόνο.

Πώς να αποτρέψετε τη δηλητηρίαση

Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών, μπορείτε να λάβετε τις παρακάτω προφυλάξεις:

• Να εγκαθιστάτε και να συντηρείτε σωστά όλες τις οικιακές συσκευές που χρησιμοποιούν αέριο
• Να ελέγχετε και να καθαρίζετε κάθε χρόνο τα τζάκια και τις καμινάδες
• Να προσλαμβάνετε έναν τεχνικό για να ελέγχει τους φούρνους, τους θερμοσίφωνες, και τα στεγνωτήρια αερίου ετησίως
• Να χρησιμοποιείτε θερμαντήρες δωματίου αερίου που δεν έχουν εξαερισμό μόνο όταν είστε ξύπνιοι, παρακολουθώντας τους, ενώ εξασφαλίζετε τον σωστό εξαερισμό του χώρου
• Θα πρέπει να ελέγχετε συχνά το σύστημα εξάτμισης του οχήματός σας για προβλήματα και εμπόδια, ιδιαίτερα τον χειμώνα.

Τέλος, και το πιο σημαντικό, θα πρέπει να εγκαταστήσετε έναν ανιχνευτή μονοξειδίου του άνθρακα στο σπίτι σας. Μην ξεχνάτε να ελέγχετε συχνά τις μπαταρίες του. Αν ενεργοποιηθεί ο συναγερμός φύγετε από το σπίτι σας και καλέστε τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης.