Τι είναι τα φυσιολογικά μικροβιώματα του σώματός μας;

Τα φυσιολογικά μικροβιώματα του ανθρώπινου σώματος είναι ατελείωτα όσον αφορά την πολυπλοκότητα. Μερικά βακτήρια είναι απαραίτητα και παραμένουν για πάντα, ενώ άλλα είναι προσωρινά μόνο στο σώμα.

Γράφτηκε και επαληθεύτηκε από βιολόγο Samuel Antonio Sánchez Amador.

Τελευταία ενημέρωση: 30 Ιανουαρίου, 2023

Τα βακτήρια είναι μικροοργανισμοί που, παρά το μικρό τους μέγεθος, παίζουν ουσιαστικό ρόλο στη λειτουργία του κόσμου μας. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι αντιπροσωπεύουν το 50% της συνολικής βιομάζας στον πλανήτη. Οι άνθρωποι επίσης εξαρτώνται σημαντικά από τα φυσιολογικά μικροβιώματα.

Σε αυτό το άρθρο, θα σας δείξουμε τι είναι το κανονικό μικρόβιο του σώματός σας και από τι είναι φτιαγμένο, που ονομάζεται επίσης μικρόβιο.

Τι είναι τα φυσιολογικά μικροβιώματα;

Το φυσιολογικό μικροβίωμα ορίζεται ως το σύνολο των μικροοργανισμών που βρίσκονται συνήθως στο σώμα από τα υγιή άτομα, κατανεμημένα σε διάφορα μέρη του σώματος.

Αυτή η αλληλεπίδραση είναι μια συμβιωτική σχέση μεταξύ του ξενιστή και των βακτηρίων, καθώς και τα δύο μέρη επωφελούνται από τη σχέση. Μερικά από τα οφέλη είναι τα εξής:

• Τα βακτήρια βοηθούν στην πέψη των τροφίμων που οι άνθρωποι δεν μπορούν να αφομοιώσουν με οποιονδήποτε άλλο τρόπο.
• Παράγουν βιταμίνες και ενώσεις που δεν μπορείτε να πάρετε από άλλες πηγές.
• Προστατεύουν το σώμα σας από τον αποικισμό άλλων μικροοργανισμών που μπορεί να είναι παθογόνοι, κάτι γνωστό ως μικροβιακός ανταγωνισμός.

Η φυσιολογική μικροχλωρίδα είναι απαραίτητη για την καλή λειτουργία των φυσιολογικών μας συστημάτων. Πηγές όπως το Εθνικό Αυτόνομο Πανεπιστήμιο του Μεξικού εκτιμούν ότι οι άνθρωποι έχουν περίπου 100 δισεκατομμύρια μικροοργανισμούς στο σώμα τους. Αυτό δείχνει ότι δεν μπορούμε να αντιληφθούμε την ύπαρξή μας όπως είναι σήμερα χωρίς τα μικροβιώματα.

Κατηγορίες ανθρώπινων μικροβιωμάτων

Ο όρος χλωρίδα χρησιμοποιείται με λανθασμένο τρόπο εάν αναλύσουμε τη χρήση της λέξης, καθώς έχει αποδειχθεί ότι τα βακτήρια δεν σχετίζονται καθόλου με τα λαχανικά. Για αυτόν τον λόγο, είναι καλύτερα να αναφερθείτε στους διαφορετικούς βακτηριακούς πληθυσμούς που ομαδοποιούνται από τις λειτουργίες τους ως μικροβιώματα στα οικοσυστήματα.

Το σύνολο όλων αυτών των πληθυσμών δημιουργεί το κανονικό μικροβίωμα, το οποίο χωρίζουμε σε δύο κατηγορίες:

• Αυτόχθονα μικροβιώματα: αυτοί είναι οι μικροοργανισμοί που ζουν στο σώμα μας για αόριστο ή παρατεταμένο χρόνο. Συμμετέχουν σε ποσοτικοποιήσιμες φυσιολογικές διαδικασίες και έχουν εξελιχθεί μαζί με το είδος μας χάρη στο γεγονός ότι έχουν προσαρμοστεί στο περιβάλλον που τους προσφέρουμε.
• Αλλόχθονα μικροβιώματα: αυτοί οι μικροοργανισμοί εμφανίζονται σε οποιοδήποτε ενδιαίτημα και μπορούν να εμφανιστούν στο σώμα μας κατά λάθος ή προσωρινά. Δεν συμμετέχουν σε φυσιολογικές διαδικασίες, καθώς η σχέση τους με τα ανθρώπινα όντα βασίζεται σε περιστασιακές συναντήσεις.

Αυτός ο γενικός όρος μπορεί επίσης να χαρακτηριστεί σύμφωνα με τον χρόνο παραμονής των οργανισμών:

• Λανθάνοντα μικροβιώματα: αυτό είναι το σύνολο των οργανισμών που ο ξενιστής παρουσιάζει σε όλο τον κύκλο ζωής του. Σε αυτήν την περίπτωση, ο οικοδεσπότης είμαστε εμείς. Οι πληθυσμοί συνήθως δεν κυμαίνονται σημαντικά και η αναλογία συμβίωσης είναι πλήρης.
• Παροδικά μικροβιώματα: αυτός είναι ο τύπος που έχει συνεχείς διακυμάνσεις στον πληθυσμό του και συνήθως δεν είναι απαραίτητος για την επιβίωση του ξενιστή. Παράγοντες όπως η εποχή του χρόνου, η ηλικία ή τα φάρμακα μπορούν να τον κάνουν να αλλάξει.

Ως εκ τούτου, τα βακτήρια στον εντερικό σωλήνα μας θα ήταν ένα παράδειγμα φυσικού και λανθάνοντος μικροβιώματος. Είναι απαραίτητα για τη σωστή λειτουργία του πεπτικού συστήματος και παραμένουν μαζί μας καθ ‘όλη τη διάρκεια της ζωής μας.

Από τι είναι φτιαγμένα τα φυσιολογικά μικροβιώματα;

Σε ένα υγιές ζωντανό οργανισμό, οι εσωτερικοί ιστοί όπως το αίμα ή ο εγκέφαλος είναι απαλλαγμένοι από βακτήρια. Αντιθέτως, οι εξωτερικοί ιστοί και εκείνοι που περιβάλλονται από βλεννογόνο, όπως το έντερο, το δέρμα ή ο φάρυγγας, έχουν άφθονους συμβιωτικούς μικροοργανισμούς.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι το μικροβίωμα του εντέρου περιέχει περισσότερα από 400 είδη βακτηρίων. Πηγαίνοντας ακόμη πιο μακριά: για κάθε ανθρώπινο κύτταρο υπολογίζουν ότι υπάρχουν 10 μικρόβια στο σώμα μας.

Η κάλυψη όλων των σημαντικών ειδών που υπάρχουν στα κανονικά μικροβιώματα είναι πρακτικά αδύνατη. Για αυτόν τον λόγο, υπάρχουν λίστες με τα πιο κοινά είδη ανά περιοχή σώματος, ανάλογα με την κοινή, περιστασιακή, σπάνια ή πιθανή παρουσία παθογόνων. Το μικροβίωμα έχει μια πολύ σαφή αναπαράσταση σε ορισμένες περιοχές όπως:

• Το δέρμα κυριαρχείται από θετικά κατά gram βακτήρια
• Το έντερο, όπου το μικροβίωμα μπορεί να ζυγίζει περίπου 1,5 κιλά
• Ο κόλπος, όπου το πρωταρχικό γένος είναι ο λακτοβάκιλλος (96% όλων των μικροβίων στην περιοχή)
• Το στόμα, το οποίο έχει ένα από τα πιο σύνθετα και ετερογενή μικροβιώματα στο σώμα

Ένας ουσιαστικός μικροσκοπικός κόσμος

Όπως καταφέραμε να δούμε με γενικό τρόπο, το φυσιολογικό μικροβίωμα του ανθρώπινου σώματος είναι απείρως περίπλοκο. Ορισμένα πράγματα πρέπει να είναι σαφείς σε εμάς: ορισμένα βακτήρια είναι απαραίτητα και παραμένουν πάντα στο σώμα, ενώ άλλα βρίσκονται στο σώμα μας προσωρινά.

Αυτοί οι βακτηριακοί πληθυσμοί ποικίλλουν ανάλογα με την περιοχή και το άτομο, αλλά το σύνολο όλων αυτών αποτελεί το φυσιολογικό μικροβίωμα του ανθρώπου.