Συναισθηματική εκμετάλλευση: πώς να την αποφύγετε

Οι σχέσεις είναι ακριβώς το σημείο όπου πιο συχνά συναντάμε συναισθηματική εκμετάλλευση.

Τα συναισθήματα είναι αυτό ακριβώς που μας κάνει ανθρώπους. Είναι απολαυστικά και έχουν τεράστια ποικιλία, από την ασυγκράτητη ευτυχία μέχρι την απελπιστική θλίψη. Όταν είμαστε ερωτευμένοι είμαστε συνήθως πιο ευάλωτοι. Οι σχέσεις είναι ακριβώς το σημείο όπου πιο συχνά συναντάμε συναισθηματική εκμετάλλευση.

Πώς θα καταλάβω εάν με εκμεταλλεύεται ο σύντροφός μου;

Ίσως σας φανεί περίεργο, αλλά είναι γεγονός ότι συχνά η συναισθηματική εκμετάλλευση δεν είναι τόσο προφανής όσο νομίζουν οι περισσότεροι. Πώς γίνεται αυτό; Είναι ιδιαίτερα πολύπλοκη και έντονη η φύση του ανθρώπινου χαρακτηριστικού που ονομάζουμε έρωτα. Για παράδειγμα, πολλοί συγχέουν τον έρωτα με την ιδέα ότι ο σύντροφός τους τούς ανήκει. “Ο/η σύντροφός μου με ζηλεύει επειδή με αγαπάει…” ακούμε συχνά. Κάτι τέτοιο όμως δείχνει σοβαρά, χρόνια προβλήματα στη σχέση. Ας αναλύσουμε λίγο περισσότερο το θέμα

1. Αγαπώ δεν σημαίνει κατέχω

Όλοι γνωρίζουμε ζευγάρια που κάνουν τα πάντα μαζί. Βγαίνουν έξω, συναντούν φίλους, πηγαίνουν στο σινεμά κλπ. Όλα αυτά είναι πολύ ευχάριστα και μπορεί να είναι και υγιή, όχι όμως όταν η αιτία είναι ότι ο ένας ή και ο άλλος θέλει να έχει τον πλήρη έλεγχο της ζωής του άλλου. Για παράδειγμα, υπάρχουν άτομα που δεν αντέχουν να βλέπουν τον ή τη σύντροφό τους να φεύγει από το σπίτι τους μόνος ή μόνη, να τον βλέπουν να έχει δικούς του φίλους, ακόμα και επαγγελματική ζωή.

Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με αυτά τα πράγματα. Αγάπη δεν σημαίνει ελέγχω τον άλλον και του απαγορεύω να κάνει όσα δεν μου αρέσουν. Σε τέτοιες περιπτώσεις ζευγαριών, ακούμε συχνά ατάκες όπως “Σοβαρά θα φορέσεις αυτό και θα βγεις;” ή “Γιατί να βγεις με τον φίλο σου όταν έχεις εμένα;” ή ακόμα “Αν το κάνεις αυτό τότε σίγουρα δεν μ’ αγαπάς. Σου δίνω τα πάντα και δεν εκτιμάς τίποτα!”.

2. Η ανάγκη να φροντίζεις την αυτοεκτίμησή σου.

Η συναισθηματική εκμετάλλευση αποτελεί κατά μέτωπο επίθεση στην αυτοεκτίμησή σου. Στις σχέσεις μας, μερικοί δίνουμε τα πάντα στον άλλον, τον αγαπάμε περισσότερο από καθετί και είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε τα πάντα για αυτόν ή αυτήν. Όλα αυτά καλά, όμως πρέπει να γνωρίζουμε και να θυμόμαστε πώς να προστατεύουμε και να φροντίζουμε και τον ίδιο μας τον εαυτό μας. 

Εάν ο σύντροφός σας δίνει συνεχώς προτεραιότητα στις δικές του ανάγκες και επιδεικνύει εγωισμό, θα αρχίσετε να υποφέρετε από χαμηλή αυτοεκτίμηση και μέρα με τη μέρα η κατάσταση θα χειροτερεύει. Οι περισσότεροι θεωρούμε τον έρωτα μια ανταλλαγή πάθους και τρυφερότητας, με ισορροπία μεταξύ όσων δίνουμε και όσων παίρνουμε. Εάν ανακαλύψουμε ότι μόνο δίνουμε και δεν παίρνουμε, θα νιώσουμε συναισθηματικό κενό και θα νιώσουμε ότι μας εκμεταλλεύονται. Όταν έχει κανείς χαμηλή αυτοεκτίμηση, είναι αδύνατο να βρει ευτυχία στην καθημερινότητά του.

3. Συναισθηματική εκμετάλλευση: Όταν χάνεις σιγά-σιγά τη ταυτότητά σου.

Μερικές φορές ερωτευόμαστε τα λάθος άτομα, αλλά δεν είναι στο χέρι μας. Όταν δεν μπορούμε να ελέγξουμε αυτό το συναίσθημα, αρχίζουμε να βυθιζόμαστε στον συναισθηματικό μας κόσμο. Υπάρχουν άτομα που δεν είναι αρκετά ώριμα ώστε να έχουμε μια υγιή σχέση, και αντί να νιώθουν χαρά και να επενδύουν στη σχέση τους, καταλήγουν να καταπιέζουν τον σύντροφό τους και τις επιθυμίες του.

Τέτοια άτομα δεν επιτρέπουν στον σύντροφό τους να έχει φίλους και απαιτούν πάντα οι δικές τους προτεραιότητες να είναι προτεραιότητες και του συντρόφου τους, χωρίς να αναλογίζονται ότι έχει και τα δικά του “θέλω”. Καταλήγουν να τον μειώνουν, να του λένε ότι είναι ηλίθιος και δεν κάνει τίποτα σωστά… Έτσι, στο τέλος ο σύντροφός τους αλλάζει. Δεν είναι πια χαρούμενος και γεμάτος όνειρα και φιλοδοξίες για το μέλλον.

Πώς να αποφύγετε την συναισθηματική εκμετάλλευση

Για να αποφύγετε να βρεθείτε σε τέτοια θέση, πρέπει να θέτετε ξεκάθαρα όρια στη σχέση σας. Τα όρια σας έχουν ξεπεραστεί όταν αντιλαμβάνεστε ότι δεν είστε πια ευχαριστημένος. Είναι απλό στη θεωρία, αλλά πολλοί δυσκολεύονται να φύγουν από μια σχέση, ακόμα και εάν γνωρίζουν πολύ καλά ότι δεν τους κάνει πια ευτυχισμένους. Πώς γίνεται αυτό; Οι κύριοι λόγοι που κάποιοι δεν φεύγουν από μια τέτοια κατάσταση είναι οι εξής:

• Παρ’όλη την δυστυχία τους, αγαπούν ακόμη τον ή την σύντροφό τους. Ένας χωρισμός είναι πάντα μπερδεμένη και επίπονη υπόθεση.
• Φόβος για τη μοναξιά – αποφεύγουν να μείνουν ελεύθεροι.
• Φοβούνται ότι ο σύντροφός τους θα πάρει πολύ άσχημα τον χωρισμό.

Πρέπει να κινηθείτε με θάρρος και συνέπεια. Οφείλετε να ρωτήσετε τον εαυτό σας εάν θέλετε να περάσετε τη ζωή σας με κάποιον που καταπνίγει τη φωνή σας και σας χειρίζεται για δικό του όφελος. Κάποιον που δεν σας σέβεται. Ίσως να μην θέλετε να χωρίσετε, παρόλο που ξέρετε ότι η σχέση είναι δηλητηριασμένη και τοξική. Πρέπει να ζυγίσετε προσεκτικά τα όσα σας κοστίζει και τα όσα σας δίνει.

Ζητήστε βοήθεια. Ζητήστε βοήθεια και στήριξη από τους φίλους και την οικογένειά σας. Θα σας βοηθήσουν να βρείτε τη δύναμη που χρειάζεστε. Ποτέ δεν είναι εύκολος ένας χωρισμός, για κανέναν από τους δύο. Να θυμάστε όμως: Όλοι έχουμε δικαίωμα στην ευτυχία. Και σας αξίζει το καλύτερο. Σας αξίζει να ξυπνάτε το πρωί ήρεμοι και γεμάτοι φιλοδοξίες και όνειρα. Σας εγγυόμαστε ότι για όλους υπάρχει κάποιος που θα τους κάνει ευτυχισμένους. Πάντα υπάρχει κάποιος που θα αναγνωρίσει την αξία σας. Αναγνωρίστε την συναισθηματική εκμετάλλευση και αντιμετωπίστε την.