Είναι δυνατό να συγχωρήσετε τον εαυτό σας;

Το να μπορείτε να συγχωρήσετε τον εαυτό σας είναι ένα από τα καλύτερα δώρα που μπορείτε να κάνετε σε εσάς. Θα σας γαληνεύσει, ενώ συμβάλλει στη μεγαλύτερη συναισθηματική ισορροπία. Σε αυτό το άρθρο, θα σας πούμε πώς να συγχωρήσετε τον εαυτό σας.

Γράφτηκε και επαληθεύτηκε από ψυχολόγο Montse Armero.

Τελευταία ενημέρωση: 09 Αυγούστου, 2022

Το να συγχωρήσετε τον εαυτό σας, δεν είναι εύκολο. Απαιτεί ταπεινότητα, υπομονή, βαθειά συμπόνια, και να αισθάνεστε απόλυτη αγάπη για τον εαυτό σας. Όμως, είναι σημαντικό να μάθετε πώς να συγχωρείτε τον εαυτό σας αν θέλετε να συμφιλιωθείτε με αυτόν και με τους γύρω σας.

Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν κάνει λάθη επειδή τα λάθη είναι μέρος της ζωής μας. Είναι πολύ συχνό να εύχεστε να είχατε αντιδράσει διαφορετικά και να σκέφτεστε ότι αν είχατε μια νέα ευκαιρία, θα κάνατε κάτι διαφορετικό.

Το να μη γνωρίζετε πώς να βάζετε όρια στη δουλειά ή τη σχέση σας, το να είστε υπερβολικά υποτακτικοί ή επιθετικοί, το να είστε εγωιστές, ή να κάνετε κάτι που βλάπτει τους άλλους είναι όλα παραδείγματα καταστάσεων που σας κάνουν να νιώθετε ενοχές ή απέχθεια.

Είναι σωστό να νιώθετε ενοχές;

Η ενοχή είναι ένας βασικός μηχανισμός δράσης στη διαδικασία εκμάθησης. Καθοδηγεί τη συνείδησή σας και θέτει όρια τα οποία δείχνουν αν τα κίνητρά σας και οι συμπεριφορές σας είναι ή όχι κατάλληλα. Σύμφωνα με τον θεωρητικό της προσωπικότητας, Erik Erickson, οι άνθρωποι αναπτύσσουν συνήθως ένα αίσθημα υγιούς ενοχής όταν είναι τριών χρονών.

Αν δεν καταφέρετε να την αναπτύξετε και δεν εσωτερικεύσετε έναν κώδικα ηθικής, είναι πιθανό να έχετε δυσκολία στην αλληλεπίδραση με άλλα άτομα. Για την ακρίβεια, η απουσία ενοχής είναι ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά των ψυχοπαθών.

Έτσι, το να νιώθετε ενοχές όταν κάνετε κάτι λάθος είναι μια ένδειξη καλής ψυχικής υγείας. Σημαίνει ότι έχετε επίγνωση της πράξης σας. Αυτό το συναίσθημα μπορεί να σας οδηγήσει να διορθώσετε μια κατάσταση, είτε ζητώντας συγγνώμη, είτε κάνοντας κάτι που θα διώξει τη δυσφορία σας.

Το πρόβλημα είναι όταν νιώθετε ενοχή για πράξεις ή αποφάσεις του παρελθόντος και επιτρέπετε να σας βασανίζει κάτι που συνέβη ήδη, ξανά και ξανά, μπαίνοντας σε έναν φαύλο κύκλο. Αυτός ο κύκλος, συχνά, δε σας επιτρέπει να ζείτε το παρόν και σας κρατά δέσμιους/ες σε ένα παρελθόν χωρίς λύση.

Τι σημαίνει να συγχωρήσετε τον εαυτό σας;

Να συγχωρήσετε τον εαυτό σας δε σημαίνει να δικαιολογήσετε απρεπείς συμπεριφορές ή να μη νιώσετε μεταμέλεια. Σημαίνει ότι θα πρέπει ν’ αναγνωρίσετε τα αρνητικά συναισθήματα που δημιουργούνται μέσα σας και να αποφασίσετε αν θα τους επιτρέψετε να επηρεάσουν το παρόν.

Η συγχώρεση είναι μια προοδευτική διαδικασία, δε συμβαίνει μέσα σε δευτερόλεπτα. Έτσι, αποτελεί μια πολύπλοκη διαδικασία. Κάποιοι άνθρωποι ίσως χρειαστούν χρόνια προκειμένου να νιώσουν ότι επουλώθηκαν οι πληγές τους, ενώ για άλλους είναι πιο εύκολο.

Να συγχωρήσετε τον εαυτό σας σημαίνει επίσης να ξεπεράσετε την αντίσταση στην αλλαγή καθώς, σε πολλές περιπτώσεις, είναι πιο εύκολο να νιώσετε ενοχή από το να τολμήσετε να αφήσετε πίσω σας την αυτοκριτική και τον πόνο.

Στάδια συγχώρεσης

Το να συγχωρήσετε τον εαυτό σας είναι μια διαδικασία που αποτελείται από τα εξής στάδια:

1. Αναγνωρίστε την αλήθεια. Θα πρέπει να είστε ειλικρινείς με τον εαυτό σας. Αν κάνετε κάτι λανθασμένο, είναι καλύτερο να μην αυταπατάστε.
2. Αναλάβετε την ευθύνη των πράξεών σας. Όλες οι πράξεις έχουν επιπτώσεις, έτσι είναι πολύ καλύτερο να είστε γενναίοι/ες και να τις αντιμετωπίσετε.
3. Ελάτε σε επαφή με τα βαθύτερα αισθήματά σας που οδηγούν τη συμπεριφορά σας. Γνωρίζοντας το λόγο για τον οποίο δράσατε με έναν συγκεκριμένο τρόπο, είναι ένα καλό βήμα για να αποφύγετε την επανάληψη του ίδιου λάθους στο μέλλον.
4. Επιτρέψτε στον εαυτό σας να νιώθει χωρίς κριτική. Το κλειδί εδώ είναι να αποδεχθείτε τις ατέλειές σας. Ομοίως, η αποδοχή του τι έγινε είναι θεμελιώδης για τη διαδικασία της επούλωσης.
5. Επουλώστε τις συναισθηματικές πληγές σας. Για να μπορέσετε να το κάνετε αυτό, είναι απαραίτητο να “ανοιχθείτε” στη συμπόνοια αντί στην αυτοκριτική.
6. Αγαπήστε τον εαυτό σας χωρίς όρια. Αυτό σημαίνει ν’ αποδεχθείτε ολοκληρωτικά τον εαυτό σας, μαζί με τα χαρίσματα και τις αρετές του, αλλά και με τα λάθη και τις ατέλειές του. Σε αυτό το τελευταίο επίπεδο, η αγάπη και η συγχώρεση πάνε χέρι-χέρι.

Στρατηγικές που θα σας βοηθήσουν να συγχωρήσετε τον εαυτό σας

Για πρακτικούς λόγους, υπάρχουν ορισμένες πράξεις που θα σας βοηθήσουν να συγχωρήσετε τον εαυτό σας ταχύτερα. Παρακάτω έχουμε ορισμένα παραδείγματα:

• Ζητήστε συγγνώμη. Η απολογία είναι ένα τεράστιο βήμα σε περίπτωση που πληγώσατε κάποιον/α, είτε το θέλατε είτε όχι. Όμως, να θυμάστε ότι θα πρέπει να είναι μια συγγνώμη μέσα από την καρδιά σας. Επίσης, θα πρέπει να μην έχετε προσδοκίες όταν απολογείστε, επειδή το να ζητάτε συγχώρεση δε σημαίνει ότι το άλλο άτομο θα σας συγχωρήσει αμέσως. Παρόλα αυτά, αυτό διευκολύνει τη διαδικασία της επούλωσης, τόσο τη δική σας όσο και του άλλου ατόμου.
• Μοιραστείτε τις εμπειρίες σας. Το να εξηγήσετε σε κάποιον/α τα λάθη σας, μπορεί να σας βοηθήσει να απελευθερωθείτε από την ενοχή. Παραδείγματος χάρη, μπορείτε να μιλήσετε σε ένα φίλο ή σε μια φίλη που σας κάνει να νιώθετε συναισθηματικά ασφαλείς, και σας αποδέχεται γι’ αυτό που είστε. Άλλη μια πιθανή λύση είναι να πάτε σε έναν/μία ειδικό για θεραπεία, εκείνος/η θα σας βοηθήσει να διαχειριστείτε τα συναισθήματά σας.
• Γράψτε. Ακόμη μια καλή επιλογή είναι να εξηγήσετε ό,τι θέλετε να πείτε σε κάποιον/α μέσα από ένα γράμμα. Αυτό θα σας επιτρέψει να οργανώσετε τη σκέψη σας και τα συναισθήματά σας, ενώ θα σας βοηθήσει να διοχετεύσετε τον πόνο σας. Ανάλογα με την περίσταση, θα αποφασίσετε αν δώσετε ή όχι το γράμμα, ή αν αποτελεί μόνο μέρος της διαδικασίας επούλωσης.
• Θεραπεύστε το παιδί μέσα σας. Ο διαλογισμός είναι ένα πολύ ισχυρό εργαλείο για να διευκολύνετε τη διαδικασία της συγχώρεσης. Μπαίνοντας σε μια κατάσταση χαλάρωσης και επικοινωνίας με το πληγωμένο παιδί μέσα σας, ενώ παρέχετε στον εαυτό σας την ασφάλεια και την ανιδιοτελή αγάπη που χρειάζεται, μπορεί να σας βοηθήσει να εξιλεώσετε τον εαυτό σας για το παρελθόν. Ωστόσο, σημειώστε ότι αυτό μπορεί να γίνει και με τη βοήθεια ενός επαγγελματία θεραπευτή.

Τελευταίες σκέψεις

Όπως και σε άλλα είδη συγχώρεσης, το να συγχωρήσετε τον εαυτό σας είναι μια διαδικασία. Είναι ένα μονοπάτι στο οποίο αφήνετε πίσω τον πόνο σας προκειμένου να επιτρέψετε στον εαυτό σας να ζήσει το παρόν και το μέλλον χωρίς να υποφέρει.

Θα πρέπει να μάθετε να δέχεστε ότι δράτε σε κάθε στάδιο της ζωής σας σύμφωνα με το επίπεδο της συνείδησής σας. Αν δεν δράσατε σωστά στο παρελθόν, ίσως να οφείλεται στο γεγονός πως δε γνωρίζατε πώς να δράσετε καλύτερα.

Κατά τη διαδικασία της επούλωσης αντιλαμβάνεστε ότι δε βρίσκεστε πλέον σε εκείνο το στάδιο της ζωής σας και ότι μπορείτε να εξελιχθείτε χάρη σε εκείνο το λάθος. Αυτό θα σας επιτρέψει να προχωρήσετε και να είστε πιο συμπονετικοί με τον εαυτό σας για να γαληνέψετε.