Τι είναι τα συνταγογραφούμενα οπιοειδή και πού χρησιμεύουν;
Τα συνταγογραφούμενα οπιοειδή είναι μια ομάδα φαρμάκων τα οποία αλληλεπιδρούν με τους υποδοχείς οπιοειδών του νευρικού συστήματος. Εξαιτίας αυτής της ένωσης προκαλείται μια φαρμακευτική δράση που ανακουφίζει από τον πόνο. Γνωρίζετε όμως ποιοι είναι οι κύριοι λόγοι για τους οποίους συνταγογραφούν τα οπιοειδή οι γιατροί;
Τα οπιοειδή είναι ασφαλή φάρμακα, αλλά μπορούν να οδηγήσουν σε εξάρτηση. Έτσι, όταν ένας άνθρωπος χρησιμοποιεί μεγάλες δόσεις, το σώμα του συνηθίζει το φάρμακο και απαιτεί συνεχώς όλο και μεγαλύτερες ποσότητες για να λάβει το ίδιο αποτέλεσμα.
Τα στοιχεία που χρησιμοποιούνται περισσότερο είναι η υδροκωδόνη, η οξυκωδόνη, η μορφίνη και η κωδεΐνη. Υπάρχουν πολλά ακόμη, αλλά τα παραπάνω είναι τα πιο ασφαλή.
Τι είναι τα συνταγογραφούμενα οπιοειδή;
Τα συνταγογραφούμενα οπιοειδή χρησιμοποιούνται για την ανακούφιση του ισχυρού πόνου και την άμεση βελτίωση της ποιότητας ζωής του/ης ασθενή. Ο μηχανισμός δράσης τους ρυθμίζει τα επίπονα ερεθίσματα του νευρικού συστήματος αλληλεπιδρώντας με τους υποδοχείς οπιοειδών. Το αποτέλεσμα αυτής της αλυσιδωτής αντίδρασης είναι η μείωση ή η πλήρης εξαφάνιση της έντασης του πόνου.
Το πρώτο οπιοειδές που χρησιμοποιήθηκε ποτέ γι’ αυτόν τον σκοπό είναι η μορφίνη. Οι γιατροί χρησιμοποιούν μια κλίμακα στην οποία η μορφίνη θεωρείται η αρχή της (δηλαδή, η μορφίνη είναι η τιμή 1). Έπειτα, από εκεί, ένα νούμερο δείχνει το ποσοστό δράσης που έχει το φάρμακο που πρέπει να δοθεί για να υπολογίσουν την αναλγητική δράση ενός οπιοειδούς.
Οι υποδοχείς οπιοειδών είναι πρωτεΐνες που βρίσκονται στην επιφάνεια των κυττάρων του κεντρικού νευρικού συστήματος (όπως είναι ο εγκέφαλος, η σπονδυλική στήλη, κ.λπ.) και συνεχίζουν μέχρι το πεπτικό σύστημα.
Ο μηχανισμός εξάρτησης βρίσκεται ακριβώς σε αυτά τα μόρια καθώς με κάθε δόση δημιουργούνται νέοι υποδοχείς χάρη στην ενεργοποίηση του υπεύθυνου για την κωδικοποίηση της πληροφορίας της συγκεκριμένης πρωτεΐνης γονιδίου. Το σήμα ενεργοποίησης ρυθμίζεται με περισσότερους υποδοχείς και έτσι γίνεται ολοένα και πιο απαραίτητη η αύξηση της δόσης. Αυτό συμβαίνει για να δένονται στην επιφάνεια των υποδοχέων περισσότερα σωματίδια ώστε να προκαλείται η επιθυμητή επίδραση.
Ίσως σας ενδιαφέρει: Τα 9 καλύτερα φυσικά παυσίπονα. Ποια είναι αυτά;
Γιατί τα συνταγογραφούν οι γιατροί;
Ο πόνος είναι ο κύριος λόγος που συνταγογραφούνται τα οπιοειδή. Όταν ένας άνθρωπος έχει χρόνιο πόνο, οι ψυχικές και σωματικές αλλαγές χειροτερεύουν την ποιότητα ζωής του.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, η μόνη εναλλακτική επιλογή είναι να δοθούν ήπια οπιοειδή. Η αναλγητική δράση αυτής της υποκατηγορίας είναι μέτρια αλλά ελέγχεται πιο εύκολα.
Όμως, τα δυνατά οπιοειδή είναι πιθανό να χορηγηθούν όταν ένα άτομο υποφέρει από έντονο, οξύ πόνο. Αυτή η οικογένεια φαρμάκων έχει καλύτερα αποτελέσματα, αλλά και πολύ μικρό θεραπευτικό περιθώριο και έτσι η εξάρτηση είναι πολύ πιθανή.
Όποιο συνταγογραφούμενο οπιοειδές και να πάρετε, θα πρέπει να καταναλώνετε μόνο την ποσότητα που σας υπέδειξε ο/η γιατρός σας καθώς μονάχα έτσι θα αποφύγετε τις παρενέργειες. Αυτού του είδους τα φάρμακα χορηγούνται αυστηρά κάτω από ιατρική επίβλεψη. Πέραν από τη δόση, θα πρέπει να φροντίζετε να μη σπάτε τα διαστήματα μεταξύ των δόσεων.
Ανακαλύψτε: Οπιοειδή φάρμακα: Πού μπορούν να χρησιμοποιηθούν
Συνταγογραφούμενα οπιοειδή – Παρενέργειες
Όπως προαναφέραμε, το μεγαλύτερο μειονέκτημα εδώ είναι ο κίνδυνος εξάρτησης από το φάρμακο. Παρόλα αυτά, οι γιατροί συνεχίζουν να τα χορηγούν όταν δεν υπάρχει άλλη επιλογή για την ανακούφιση του πόνου. Κάτι ακόμη που θα πρέπει να έχετε στο μυαλό σας είναι η συχνή κατάχρηση αυτών των ουσιών για λόγους ψυχαγωγίας.
Υπάρχουν άνθρωποι που τα χρησιμοποιούν χωρίς να έχουν κάποιο ιατρικό πρόβλημα, καθαρά για την “ευχάριστη” αίσθηση που δημιουργούν, κάτι το οποίο προκαλεί εθισμό. Όταν συμβεί αυτό, η εξάρτηση είναι ήδη τόσο μεγάλη όπου το άτομο θα πέσει σε σύνδρομο στέρησης αν σταματήσει τη χρήση τους.
Τέλος, σημειώστε ότι παρά την κακή φήμη τους, τα οπιοειδή είναι πολύ χρήσιμα όχι μόνο χάρη στην καταπληκτική ικανότητά τους να καταπραΰνουν τον πόνο, αλλά βελτιώνουν και τη διάθεση του ατόμου. Αυτοί οι άνθρωποι μπορούν να ανακτήσουν τη λειτουργικότητά τους και να εκτελούν κανονικά τις δραστηριότητές τους όταν εξαφανίζεται ο πόνος. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για άτομα με χρόνιες ασθένειες επειδή βελτιώνεται και η ψυχική τους υγεία.
Όλες οι παραθέτονται πηγές ελέγχθηκαν προσεκτικά από την ομάδα μας για να διασφαλιστεί η ποιότητα, η αξιοπιστία, η επικαιρότητα και η εγκυρότητά τους. Η βιβλιογραφία αυτού του άρθρου θεωρήθηκε αξιόπιστη και επιστημονικά ακριβής.
- Álvarez, Y., & Farré, M. (2005). Farmacología de los opioides. Adicciones. https://doi.org/10.1016/S1280-4703(18)89443-9
- Schug, S. A., & Gandham, N. (2007). Opioides. In Wall y Melzack. Tratado del Dolor. https://doi.org/10.1016/B978-84-8174-949-6.50028-9
- Clemente, M. (2004). Farmacologia De Analgesicos Opiaceos. Chemistry & …. https://doi.org/10.1016/S1280-4703(11)71031-3
- Fernández Vallin Cárdenas, E. (2002). Opioides, Mecanismo de Acción. Foro de Investigación y Tratamiento Del Dolor Para La Comunidad Médica.