Βραδύπνοια: Τα αίτια και τρόποι αντιμετώπισης

Η βραδύπνοια μπορεί να οδηγήσει σε κούραση, αδυναμία, ζάλη και σύγχυση, αλλά και σε άλλα συμπτώματα. Στο σημερινό μας άρθρο, θα σας εξηγήσουμε γιατί προκαλείται και ποιες είναι οι διαθέσιμες θεραπείες.

Βραδύπνοια είναι ένας ιατρικός όρος που χρησιμοποιείται για έναν ρυθμό αναπνοής μικρότερο από τον κανονικό. Η αναπνοή είναι η διαδικασία με την οποία οι πνεύμονες ανταλλάσσουν αέρια. Το σώμα απελευθερώνει διοξείδιο του άνθρακα στον έξω κόσμο και λαμβάνει οξυγόνο.

Το οξυγόνο είναι απαραίτητο για να εκτελούν τα κύτταρα τις λειτουργίες τους. Όταν οι ανάσες είναι λιγότερες από το συνηθισμένο, τότε συσσωρεύεται περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα και το οξυγόνο μειώνεται. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε περίπλοκες συνέπειες.

Η βραδύπνοια έχει πολλές αιτίες και δεν είναι όλες κακοήθεις. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να δείχνει κάτι σοβαρό.

Θα σας εξηγήσουμε όσα πρέπει να γνωρίζετε σχετικά με αυτή στο σημερινό μας άρθρο.

Τι είναι η βραδύπνοια;

Η λέξη “βραδύπνοια” είναι Ελληνική. Συντίθεται από τις λέξεις βραδύς που σημαίνει “αργός” και πνοή που σημαίνει “ανάσα”. Έτσι, αυτός ο ιατρικός όρος χρησιμοποιείται για τον αναπνευστικό ρυθμό που είναι χαμηλότερος του κανονικού, σύμφωνα με ένα άρθρο της Clínica Universidad de Navarra.

Την κανονικότητα την προσδιορίζουμε με βάση την ηλικία και το επίπεδο δραστηριότητας του κάθε ατόμου. Στους ενήλικες, ένας ρυθμός αναπνοής από 12 έως και 20 το λεπτό είναι φυσιολογικός. Όμως, αν ο ρυθμός πέσει κάτω από 12 φορές, τότε έχουμε βραδύπνοια.

Επιπλέον, αυτή η πάθηση λαμβάνεται υπόψιν όταν παραμένει για πάνω από δύο λεπτά. Το πρόβλημα είναι πως αυτόν τον όρο έχουμε την τάση να τον συγχέουμε με άλλους, όπως άπνοια ή δύσπνοια.

Η δύσπνοια αναφέρεται στη δυσκολία αναπνοής ή το αίσθημα έλλειψης αέρα. Ομοίως, η άπνοια είναι η προσωρινή παύση της αναπνοής. Επιπλέον, τόσο η βραδύπνοια, όσο και η άπνοια προκαλούνται σε ορισμένους ανθρώπους στη διάρκεια του ύπνου.

Το αντίθετο της βραδύπνοιας είναι η ταχύπνοια. Ο ρυθμός αναπνοής είναι ταχύτερος από το κανονικό σε αυτή την περίπτωση και μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα. Ένα άτομο θεωρείται πως έχει ταχύπνοια όταν αναπνέει πάνω από 25 φορές το λεπτό.

Όπως δηλώνει ένα άρθρο του Fundación Argentina del Tórax, η δηλητηρίαση από το αλκοόλ είναι μία από τις συχνότερες αιτίες της αργής αναπνοής. Ωστόσο, μπορούν να υπάρξουν και άλλες, όπως θα εξηγήσουμε στη συνέχεια.

Ποια είναι τα αίτια της βραδύπνοιας;

Η βραδύπνοια δεν είναι ασθένεια από μόνη της, αλλά ένα σύμπτωμα που μπορεί να εμφανιστεί σε πολλές καταστάσεις. Όπως τονίσαμε στην προηγούμενη ενότητα, η δηλητηρίαση από το αλκοόλ είναι ένα από τα κύρια αίτια.

Ο λόγος είναι πως το αλκοόλ δρα στο κέντρο της αναπνοής, εμποδίζοντάς το. Αυτή η πράξη προκαλεί την επιβράδυνση της αναπνοής. Παρόλα αυτά, δεν είναι η μόνη ουσία που μπορεί να οδηγήσει σε αυτό το πρόβλημα. Πολλά άλλα φάρμακα, όπως τα οπιοειδή σχετίζονται με αυτή.

Για την ακρίβεια, ο συνδυασμός βενζοδιαζεπινών και αλκοόλ είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου για την αναπνευστική δυσχέρεια. Οι βενζοδιαζεπίνες είναι αγχολυτικά φάρμακα και τις χρησιμοποιούν πολλοί άνθρωποι.

Άλλες ουσίες που σχετίζονται με τη βραδύπνοια

Η βραδύπνοια μπορεί να συμβεί ως αποτέλεσμα πολλών ουσιών. Μία ακόμη από τις σημαντικότερες τοξίνες είναι το μονοξείδιο του άνθρακα.

Αυτό χρησιμοποιούν σχετικά συχνά τα άτομα για να αυτοκτονήσουν. Είναι ένα αέριο που προκαλεί τον θάνατο όταν εισπνέεται σε υψηλές συγκεντρώσεις επειδή προκαλεί μείωση του αναπνευστικού ρυθμού και δηλητηρίαση.

Ορισμένα φάρμακα που χρησιμοποιούνται σε χειρουργικές επεμβάσεις μπορούν επίσης να επιβραδύνουν την αναπνοή. Τέτοια παραδείγματα είναι τα μυοχαλαρωτικά (τα οποία είναι συχνά βενζοδιαζεπίνες), τα αναισθητικά, ή τα παυσίπονα (παράγωγα οπιοειδών). Γι’ αυτό είναι σημαντική η μετέπειτα παρακολούθηση.

Εγκεφαλικά προβλήματα

Η αναπνοή είναι μια περίπλοκη διαδικασία που συντονίζεται από διαφορετικά μέρη του εγκεφάλου. Ο εγκέφαλος καθορίζει τη συνειδητή αναπνοή. Όμως, υπάρχουν και τα αναπνευστικά κέντρα στο στέλεχος του εγκεφάλου.

Αυτά τα κέντρα επιτρέπουν την αναπνοή κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες στις οποίες διαταράσσεται ο εγκέφαλος. Παραδείγματος χάρη, όταν υπάρχει ένας όγκος ή ένας τραυματισμός. Ωστόσο, αυτά τα κέντρα ενεργοποιούν την αργή αναπνοή αν πάρουν τον έλεγχο.

Ανισορροπίες ηλεκτρολυτών και ορμονών

Όπως εξηγήσαμε παραπάνω, πολλοί παράγοντες επηρεάζουν τη συχνότητα και το βάθος της αναπνοής. Άλλος ένας λόγος που μπορεί να εμφανιστεί βραδύπνοια είναι η ανισορροπία ορισμένων ηλεκτρολυτών, όπως του καλίου ή του ασβεστίου.

Επίσης, εμφανίζεται σε συγκεκριμένες ασθένειες του μεταβολισμού, όπως στον υποθυρεοειδισμό. Οι ορμόνες του θυρεοειδή είναι υπεύθυνες για τη ρύθμιση της κατανάλωσης ενέργειας και της θερμοκρασίας του σώματος, μεταξύ άλλων. Ο αναπνευστικός ρυθμός ίσως μειωθεί όταν είναι χαμηλότερες από το κανονικό.

Παράγοντες κινδύνου για να υποφέρετε από βραδύπνοια

Ένα άρθρο που δημoσιεύθηκε στο EcuRed εξηγεί μια σειρά παραγόντων οι οποίοι αυξάνουν τον κίνδυνο να υποφέρετε από βραδύπνοια. Ορισμένοι από αυτούς είναι η προχωρημένη ηλικία, το κάπνισμα, ή οι καρδιακές παθήσεις. Αυτό συμβαίνει ορισμένες φορές όταν υποστεί σοκ ένα άτομο.

Συνδέεται επίσης με τη χαμηλή θερμοκρασία του σώματος (υποθερμία) και με άτομα που γυμνάζονται έντονα τακτικά. Στην τελευταία περίπτωση δεν είναι απαραίτητα σοβαρή.

Συμπτώματα και επιπλοκές της βραδύπνοιας

Η βραδύπνοια μπορεί να αλλάξει τα επίπεδα του οξυγόνου και του διοξειδίου του άνθρακα στο σώμα. Τα περισσότερα από τα συμπτώματα εμφανίζονται εξαιτίας της έλλειψης οξυγόνου. Κόπωση, αδυναμία, σύγχυση, ή ζάλη, είναι πολύ συχνά.

Επιπλέον, αρκετοί άνθρωποι βιώνουν ένα αίσθημα λιποθυμίας. Πονοκέφαλοι και πόνος στο στήθος είναι άλλα συχνά συμπτώματα, όπως ο φτωχός συντονισμός και τα προβλήματα μνήμης.

Το μειωμένο οξυγόνο στο αίμα μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές, αυτό ονομάζεται υποξία. Όπως εξηγεί ένα άρθρο από το Bell Marra Health, η βραδύπνοια αυξάνει τον αριθμό περιόδων λιποθυμίας και των προβλημάτων με την καρδιά.

Για την ακρίβεια, όργανα και ιστοί μπορούν να υποστούν σοβαρή ζημιά. Προκαλεί καρδιακή ανακοπή και ακόμη και θάνατο σε πιο σοβαρές περιπτώσεις. Άλλες επιπλοκές είναι η αναπνευστική οξέωση και η υπερκαπνία (υψηλά επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα).

Διαθέσιμες θεραπείες για τη βραδύπνοια

Η βραδύπνοια δεν απαιτεί αντιμετώπιση σε όλες τις περιπτώσεις. Όπως προαναφέραμε, πολύ συχνά εμφανίζεται με μια καλοήθη μορφή, είτε σε άτομα που εκτελούν ασκήσεις υψηλής έντασης, είτε κατά τον ύπνο.

Είναι, δηλαδή, απαραίτητος ο διαχωρισμός των περιπτώσεων όπου τα σημάδια δείχνουν μια σοβαρότητα. Αυτό εξαρτάται από την αιτία και την κατάσταση της υγείας του ασθενή.

Παραδείγματος χάρη, μια ιατρική προσέγγιση είναι συνήθως απαραίτητη όταν η βραδυκαρδία οφείλεται σε ένα καρδιακό πρόβλημα. Η ιδέα είναι να χορηγηθεί το οξυγόνο που χρειάζεται το σώμα. Υπάρχουν διάφορες μορφές τεχνητού αερισμού γι’ αυτόν τον σκοπό.

Επιπροσθέτως, υποστηρικτική θεραπεία απαιτείται, συνήθως, αν η αιτία της βραδύπνοιας είναι μια τοξική ουσία. Σε κάποιες περιπτώσεις, θα χρησιμοποιηθούν αντίδοτα ενάντια στην ουσία που προκάλεσε την πάθηση. Αυτό συμβαίνει με τη δηλητηρίαση από βενζοδιαζεπίνες, η οποία θεραπεύεται με φλουμαζενίλη.

Η βραδύπνοια είναι ένα σύμπτωμα, όχι μια ασθένεια

Είναι σημαντικό να υπογραμμίσουμε για μια ακόμη φορά ότι η βραδύπνοια είναι η μείωση του αναπνευστικού ρυθμού. Οι γιατροί τη λαμβάνουν υπόψη όταν το άτομο αναπνέει λιγότερο από 12 φορές το λεπτό για πάνω από δύο λεπτά.

Αυτό το σύμπτωμα μπορεί να εμφανιστεί για πολλούς λόγους, όπως από δηλητηρίαση από αλκοόλ ή άλλα φάρμακα, ή ως αποτέλεσμα ορισμένων υποκείμενων παθολογιών. Δεν είναι απειλητικές όλες οι περιπτώσεις όμως. Έτσι, ένας γιατρός θα πρέπει να αντιληφθεί την αιτία πριν αποφασίσει πώς θα προχωρήσει στη θεραπεία.