Τι είναι το επενδύμωμα και πώς αντιμετωπίζεται;

Το επενδύμωμα είναι ένας όγκος του κεντρικού νευρικού συστήματος που προσβάλλει περισσότερα παιδιά από ό,τι ενήλικες. Θα σας εξηγήσουμε όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε εδώ.

Έχει εξετασθεί και εγκριθεί από: γιατρό Diego Pereira.

Έχει γραφτεί από Carmen Martín

Τελευταία ενημέρωση: 11 Ιουνίου, 2023

Το επενδύμωμα είναι ένας τύπος όγκου που σχηματίζεται στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Μπορεί να αναπτυχθεί τόσο στον εγκέφαλο όσο και στον νωτιαίο μυελό. Είναι πιο συχνό στα μικρά παιδιά από ό,τι στους ενήλικες, ωστόσο, μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Η παρουσία του τείνει να προκαλεί απόφραξη της κυκλοφορίας του εγκεφαλονωτιαίου υγρού.

Το πρόβλημα είναι ότι πολλοί άνθρωποι μπορεί να είναι ασυμπτωματικοί για μεγάλο χρονικό διάστημα ή να εμφανίζουν μη ειδικά συμπτώματα. Ως εκ τούτου, η διάγνωση συχνά καθυστερεί. Ευτυχώς, υπάρχουν πλέον αρκετές διαθέσιμες θεραπείες για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Θα σας πούμε όλες τις λεπτομέρειες!

Τι είναι το επενδύμωμα;

Το επενδύμωμα είναι ένας πρωτοπαθής όγκος που μπορεί να ξεκινήσει από τον εγκέφαλο ή τον νωτιαίο μυελό (κεντρικό νευρικό σύστημα). Δεν προέρχεται από κάποιο άλλο μέρος του σώματος. Ένα άρθρο που κοινοποιήθηκε από Εθνικό Κέντρο Βιοτεχνολογικών Πληροφοριών εξηγεί ότι αναπτύσσεται από γλοιακά κύτταρα.

Για να είμαστε πιο ακριβείς, προέρχεται από τα επενδυματικά κύτταρα, αυτά που επενδύουν τις κοιλίες του εγκεφάλου και τον επενδυματικό πόρο του νωτιαίου μυελού. Η νόσος αποτελεί περίπου το 5% των ενδοκρανιακών γλοιωμάτων στους ενήλικες και έως και το 10% των όγκων του κεντρικού νευρικού συστήματος στην παιδική ηλικία.

Τα επενδυματικά κύτταρα είναι υπεύθυνα για την παραγωγή εγκεφαλονωτιαίου υγρού στο επίπεδο των εγκεφαλικών κοιλιών. Στο υπόλοιπο κεντρικό νευρικό σύστημα, διευκολύνουν την κίνηση αυτού του υγρού. Από μόνα τους, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην προστασία αυτού του συστήματος.

Το επενδύμωμα εμφανίζεται όταν τα κύτταρα αυτά πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα, με αποτέλεσμα να δημιουργείται όγκος. Είναι συνήθως μαλακός, γκρίζος ή κοκκινωπός στο χρώμα. Και ενώ είναι σπάνιο, μπορεί να προσβάλει άτομα οποιασδήποτε ηλικίας. Η κύρια διαφορά μεταξύ παιδιών και ενηλίκων είναι η εντόπιση.

• Στα παιδιά, αυτός ο καρκίνος προσβάλλει συνήθως το κάτω μισό του εγκεφάλου.
• Στους ενήλικες, είναι πιο συνηθισμένο να προσβάλλεται ο νωτιαίος μυελός.

Τύποι και βαθμοί

Το επενδύμωμα μπορεί να ταξινομηθεί σε διάφορους τύπους και βαθμούς. Οι τύποι διακρίνονται μεταξύ τους ανάλογα με τη θέση τους στον εγκέφαλο ή εντός της σπονδυλικής στήλης. Από την άλλη πλευρά, οι βαθμοί αντιστοιχούν στην ατυπία των κυττάρων.

Δηλαδή, τα καρκινικά κύτταρα που διαφέρουν ελάχιστα από τα φυσιολογικά κύτταρα αποτελούν όγκο χαμηλού βαθμού. Ωστόσο, εκείνα που σχηματίζονται από κύτταρα που έχουν πολύ μικρή ομοιότητα με τα υγιή κύτταρα θα είναι υψηλού βαθμού.

Επενδυμώματα βαθμού Ι

Το επενδύμωμα βαθμού Ι σχηματίζεται από κύτταρα που αναπτύσσονται αργά. Μέσα σε αυτή την ομάδα, συναντάμε τους τύπους του υποεπενδυμώματος και του μυξοθυλώδους επενδυμώματος. Και οι δύο τύποι είναι πιο συχνοί στους ενήλικες απ’ ό,τι στα παιδιά.

• Τα υποεπενδυμώματα είναι εκείνα που αναπτύσσονται κοντά στις εγκεφαλικές κοιλίες.
• Τα μυξοθυλώδη επενδυμώματα εμφανίζονται στον νωτιαίο μυελό. Μάλιστα, συνήθως προσβάλλουν το κατώτερο τμήμα του νωτιαίου μυελού.

Επενδυμώματα βαθμού ΙΙ

Οι όγκοι βαθμού ΙΙ είναι συχνότεροι από τους προηγούμενους. Είναι ταχύτερα αναπτυσσόμενοι και περιλαμβάνουν πλήθος υποτύπων. Για παράδειγμα, περιλαμβάνουν τα θηλώδη και τα κυτταρικά επενδυμώματα.

Επενδυμώματα βαθμού ΙΙΙ

Τα επενδυμώματα βαθμού ΙΙΙ είναι τα πιο επιθετικά. Τα κύτταρα είναι πολύ άτυπα και έχουν πολύ γρήγορη ανάπτυξη. Ονομάζονται επίσης “αναπλαστικό επενδύμωμα“. Είναι πιο συνηθισμένο να αναπτύσσονται στο εσωτερικό του κρανίου, είτε στον εγκέφαλο είτε στο στέλεχος του εγκεφάλου.

Έχουν μεγαλύτερη ικανότητα διασποράς, καθώς μπορούν να εξαπλωθούν μέσω του εγκεφαλονωτιαίου υγρού. Επομένως, είναι πιθανό να εμφανιστούν και άλλες εστίες όγκου στον εγκέφαλο ή τον νωτιαίο μυελό. Ωστόσο, συνήθως δεν κάνουν μεταστάσεις σε άλλα όργανα.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Το επενδύμωμα εμφανίζεται σε διάφορα μέρη του κεντρικού νευρικού συστήματος. Επιπλέον, μπορεί να προσβάλει άτομα οποιασδήποτε ηλικίας. Όλοι αυτοί οι παράγοντες καθιστούν τη συμπτωματολογία πολύ μεταβλητή. Στην πραγματικότητα, όπως επισημάναμε στην εισαγωγή, ορισμένοι άνθρωποι δεν έχουν σχεδόν καθόλου συμπτώματα.

Ένα από τα συχνότερα συμπτώματα είναι οι πονοκέφαλοι. Ο όγκος μπορεί να προκαλέσει αύξηση της ενδοκρανιακής πίεσης, οπότε η ναυτία, ο έμετος και η δυσφορία είναι επίσης συχνές. Ορισμένοι ασθενείς εμφανίζουν θολή όραση ή απώλεια της όρασης.

Μπορεί επίσης να εμφανιστούν απώλεια ισορροπίας, δυσκολία στη βάδιση και επιληπτικές κρίσεις. Όταν το επενδύμωμα προσβάλλει το μυελό, η αδυναμία και το μυρμήγκιασμα στα άκρα είναι συνήθης. Μπορεί επίσης να υπάρχει πόνος στον αυχένα.

Αίτια και παράγοντες κινδύνου

Όπως και με κάθε άλλον όγκο, το επενδύμωμα εμφανίζεται επειδή τα κύτταρα αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα. Η αιτία είναι μια μετάλλαξη στο DNA αυτών των κυττάρων. Ωστόσο, δεν είναι γνωστό γιατί συμβαίνει αυτό.

Έχει αποδειχθεί ότι τα άτομα με νευροϊνωμάτωση τύπου 2 διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για τη νόσο αυτή. Πρόκειται για μια γενετική διαταραχή που ευνοεί τον σχηματισμό όγκων στο νευρικό σύστημα.

Πώς διαγιγνώσκεται ένα επενδύμωμα;

Η διάγνωση του επενδυμώματος είναι πολύπλοκη και απαιτεί ορισμένες συμπληρωματικές εξετάσεις. Συχνά, ο νευρολόγος πραγματοποιεί πλήρη νευρολογική εξέταση για να αξιολογήσει τις αισθήσεις, τον συντονισμό, τα αντανακλαστικά και τα κρανιακά νεύρα του ασθενούς.

Μέσω αυτής της εξέτασης και της γνώσης των συμπτωμάτων, μπορεί να προσδιοριστεί η παρουσία ή η απουσία του όγκου και η θέση του. Εκείνη τη στιγμή πραγματοποιούνται συνήθως απεικονιστικές εξετάσεις, όπως η μαγνητική τομογραφία ή η υπολογιστική τομογραφία.

Στην Κλινική Mayo οι ειδικοί εξηγούν, ότι οι εξετάσεις αυτές είναι απαραίτητες για την παρατήρηση του όγκου. Σε ορισμένες περιπτώσεις, διενεργείται επίσης οσφυονωτιαία παρακέντηση. Πρόκειται για μια εξέταση που συνίσταται στην εξαγωγή εγκεφαλονωτιαίου υγρού με παρακέντηση ενός χώρου μεταξύ των σπονδύλων.

Το υγρό αναλύεται στο εργαστήριο για να διαπιστωθεί εάν υπάρχουν καρκινικά κύτταρα ή αλλοιώσεις που υποδηλώνουν την παρουσία τους. Συνήθως αναλύεται και ο ίδιος ο όγκος για να διαπιστωθεί πώς είναι τα κύτταρα που τον αποτελούν.

Διαθέσιμες θεραπείες

Ευτυχώς, υπάρχουν διάφοροι τρόποι για τη θεραπεία αυτής της νόσου. Στην πραγματικότητα, όπως εξηγείται σε δημοσίευση του St. Jude Children’s Research Hospital το ποσοστό επιβίωσης είναι αρκετά υψηλό. Το ποσοστό πενταετούς επιβίωσης θεωρείται ότι κυμαίνεται μεταξύ 70 και 85%.

Η πρώτη θεραπευτική επιλογή είναι η χειρουργική επέμβαση. Στόχος είναι να αφαιρεθεί ολόκληρος ο όγκος ή να μειωθεί όσο το δυνατόν περισσότερο το μέγεθός του. Το πρόβλημα είναι ότι συνήθως βρίσκεται σε ευαίσθητες περιοχές που είναι δύσκολο να χειρουργηθούν. Επομένως, δεν είναι πάντα δυνατή η αφαίρεση ολόκληρου του όγκου.

Πολλοί ασθενείς, επομένως, χρειάζονται άλλες θεραπείες για την εξάλειψη των υπολειπόμενων καρκινικών κυττάρων. Μία από αυτές είναι η ακτινοθεραπεία. Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι, όπως η θεραπεία με διαμόρφωση της έντασης ή η θεραπεία πρωτονίων.

Πρόκειται για τεχνικές που αποσκοπούν στην εστίαση της ακτινοβολίας στην περιοχή του όγκου και στη μείωση της βλάβης στους υγιείς ιστούς. Η ακτινοθεραπεία μπορεί να είναι χρήσιμη για την πρόληψη της υποτροπής του επενδυμώματος. Χρησιμοποιείται επίσης η ακτινοχειρουργική, η οποία συνίσταται στη συγκέντρωση της ακτινοβολίας σε συγκεκριμένα σημεία του όγκου.

Η χημειοθεραπεία είναι ένας άλλος κρίκος της θεραπείας. Ωστόσο, δεν είναι πολύ αποτελεσματική. Αυτή η επιλογή προορίζεται συνήθως για περιπτώσεις στις οποίες έχουν αποτύχει τόσο η χειρουργική επέμβαση όσο και η ακτινοθεραπεία.

Τι πρέπει να έχετε κατά νου

Το επενδύμωμα είναι ένας όγκος που αναπτύσσεται από ορισμένα γλοιακά κύτταρα. Τα κύτταρα αυτά βρίσκονται τόσο στον εγκέφαλο όσο και στον νωτιαίο μυελό. Ως εκ τούτου, είναι δυνατόν ο όγκος αυτός να εμφανιστεί οπουδήποτε και στις δύο περιοχές.

Αν και θεωρείται σπάνιος τύπος καρκίνου, είναι σημαντικό να γνωρίζετε τα πιθανά συμπτώματά του προκειμένου να τον αναγνωρίσετε. Όσο νωρίτερα γίνει η διάγνωση, τόσο πιο πιθανό είναι να είναι αποτελεσματική η θεραπεία.