Οι επιδράσεις της ηλιακής ακτινοβολίας στην υγεία
Σήμερα θα δούμε τις επιδράσεις της ηλιακής ακτινοβολίας.
Ο ήλιος είναι το κοντινότερο στη Γη αστέρι και έχει αποτελέσει αντικείμενο ονείρων, ποιημάτων, και πολλών επιστημονικών μελετών. Είναι αλήθεια ότι το φως του ήλιου είναι πηγή ζωής και ζεστασιάς, όμως η ηλιακή ακτινοβολία δεν προάγει πάντα την καλή υγεία.
Η ενέργεια που εκπέμπει ο ήλιος διανέμεται υπό τη μορφή ακτινοβολίας, όμως δε φτάνει όλη στη Γη. Ο λόγος είναι πως η ατμόσφαιρα απορροφά μεγάλο μέρος της. Ωστόσο, το κομμάτι που φτάνει στην επιφάνεια της Γης μπορεί να προκαλέσει διάφορες παθήσεις, από θερμοπληξία μέχρι καρκίνο του δέρματος.
Πώς είναι η ηλιακή ακτινοβολία;
Υπάρχουν πολλά είδη ηλιακής ακτινοβολίας. Ωστόσο, μόνο δύο από αυτούς είναι υπεύθυνοι για τα περισσότερα προβλήματα υγείας.
- Αρχικά, η υπέρυθρη ακτινοβολία έχει χαμηλή ενεργειακή ένταση και μικρή ισχύ για να διαπεράσει το δέρμα. Γι’ αυτό, συνήθως, δεν είναι υπεύθυνη για τα δερματικά προβλήματα. Επιπλέον, μας ζεσταίνει και διεγείρει την κυκλοφορία του αίματος. Επίσης, προάγει τη θερμορύθμιση και είναι υπεύθυνη για την εφίδρωση.
- Έπειτα, έχουμε την υπεριώδη ακτινοβολία (UV), η οποία μετά βίας φτάνει στη Γη αλλά μπορεί να εισχωρήσει εύκολα στα εσωτερικά στρώματα του δέρματος. Ανάλογα με τον τύπο, μπορεί να προκαλέσει ένα απλό μαύρισμα ή πιο σοβαρούς τραυματισμούς.
Ο ήλιος και η ανθρώπινη υγεία
Η έκθεση στον ήλιο προάγει διεργασίες όπως τη σύνθεση της βιταμίνης D, αλλά μπορεί να επηρεάσει και αρνητικά την ανθρώπινη υγεία. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) μάς έχει προειδοποιήσει για τις αρνητικές επιδράσεις της ηλιακής ακτινοβολίας.
Ο ΠΟΥ αναφέρει ότι μερικές από τις αρνητικές επιδράσεις είναι:
- Μεγαλύτερος κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του δέρματος.
- Εγκαύματα διαφόρων βαθμών.
- Πρόωρη και επιταχυνόμενη γήρανση καθώς οι ακτίνες του ήλιου μπορούν να προάγουν τον σχηματισμό ελευθέρων ριζών και να προκαλέσουν ανεπανόρθωτη ζημιά στα μόρια και τις κυτταρικές δομές του σώματος.
- Διάφορες παθήσεις των ματιών, συμπεριλαμβανομένου του καταρράκτη.
Άλλες πιθανές βλάβες που μπορούν να συμβούν από την ηλιακή ακτινοβολία έχουν να κάνουν με την αναποτελεσματικότητα του ανοσοποιητικού συστήματος:
- Αλλοιώσεις στις λειτουργίες των κυττάρων που παρουσιάζουν αντιγόνα, μια ομάδα κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος η οποία επηρεάζει τη σωστή αντίδρασή του.
- Αύξηση της δημιουργίας κυτοκινών οι οποίες διεγείρουν ή μειώνουν την απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος. Αυτές μειώνουν ή πολλαπλασιάζουν την αμυντική δράση, ανάλογα με τις περιβαλλοντικές ανάγκες και τις λοιμώξεις από εξωτερικούς παράγοντες.
- Αλλαγές στην ανακυκλοφορία των λεμφοκυττάρων που επηρεάζουν επίσης το ανοσοποιητικό σύστημα. Ο λόγος είναι πως αλλάζουν τις οδούς διανομής των λευκών αιμοσφαιρίων στους ιστούς.
- Ενεργοποίηση των Τ λεμφοκυττάρων, τα αμυντικά κύτταρα που προστατεύουν το σώμα από λοιμώξεις, και βοηθούν στην καταπολέμηση του καρκίνου. Προκαλούν αντιδράσεις οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε παθολογίες αν ενεργοποιηθούν λανθασμένα.
Διαβάστε επίσης: Οκτώ συμβουλές για να αποφύγετε τις κηλίδες από τον ήλιο
Οι επιδράσεις της ηλιακής ακτινοβολίας στην υγεία του δέρματος
Ο καρκίνος του δέρματος είναι μία από τις σημαντικότερες επιδράσεις της ηλιακής ακτινοβολίας στην υγεία. Οι ογκολογικές παθολογίες του δέρματος έχουν αυξηθεί τα τελευταία 50 χρόνια και φαίνεται να σχετίζονται με την τρύπα του όζοντος. Ο ρόλος αυτού του στρώματος είναι το φιλτράρισμα των ακτίνων του ήλιου.
Η φωτογήρανση (η πρόωρη γήρανση του δέρματος) είναι ακόμη μια δερματική βλάβη λόγω της υπερβολικής έκθεσης στον ήλιο. Αυτή η επίπτωση της ηλιακής ακτινοβολίας εκδηλώνεται μέσω της χαλάρωσης του δέρματος στις περιοχές που έχουν εκτεθεί περισσότερο στον ήλιο (πρόσωπο, λαιμός, ντεκολτέ). Οδηγεί επίσης στη σκλήρυνση και την ξηρότητα του δέρματος καθώς επίσης και σε βαθιές ρυτίδες.
Ένα δέρμα που έχει υποστεί φωτογήρανση έχει κηλίδες και υπερχρωματισμό σε διάφορες περιοχές λόγω μιας αλλαγής στα μελανοκύτταρα. Το δέρμα γίνεται παχύ, τραχύ, και με μεγάλους πόρους εξαιτίας της υπερκερατινοποίησης.
Οι επιδράσεις της ηλιακής ακτινοβολίας – Πώς να προστατευθείτε
Οι άνθρωποι αντιδρούν διαφορετικά στον ήλιο. Η προδιάθεση να υποφέρετε από δερματικές βλάβες εξαρτάται από τον τύπο του δέρματος. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να έχετε κατά νου τον φωτότυπό σας. Παραδείγματος χάρη, το χλωμό δέρμα έχει λιγότερη μελανίνη και έτσι είναι πιο ευαίσθητο στην ακτινοβολία απ’ ότι τα σκούρα δέρματα, ενώ τα τελευταία είναι πιο επιρρεπή στον υπερχρωματισμό.
Πώς μπορείτε να προστατευτείτε από τις επιδράσεις της ηλιακής ακτινοβολίας; Θα πρέπει να λάβετε υπόψιν σας ότι αυτού του είδους η ζημιά είναι αθροιστική. Αυτό σημαίνει ότι γεννιόμαστε με ένα συγκεκριμένο ηλιακό κεφάλαιο το οποίο δε θα πρέπει να το ξεπερνάμε σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας. Θα πρέπει λοιπόν να χρησιμοποιείτε προϊόντα προστασίας που είναι κατάλληλα για τον τύπο του δέρματός σας.
Τα παιδιά κάτω των τριών ετών δε θα πρέπει να βρίσκονται για μεγάλα χρονικά διαστήματα στον ήλιο. Θα πρέπει να λαμβάνετε υπόψη σας τα συνιστώμενα χρονικά διαστήματα, τη γεωγραφική περιοχή, και την εποχή του έτους. Επίσης, να θυμάστε ότι η ένταση των ακτίνων του ήλιου ποικίλει ανάλογα με το υψόμετρο και την εποχή.
Όλες οι παραθέτονται πηγές ελέγχθηκαν προσεκτικά από την ομάδα μας για να διασφαλιστεί η ποιότητα, η αξιοπιστία, η επικαιρότητα και η εγκυρότητά τους. Η βιβλιογραφία αυτού του άρθρου θεωρήθηκε αξιόπιστη και επιστημονικά ακριβής.
- González-Púmariega, M., Tamayo, M. V., & Sánchez-Lamar, Á. (2009). La radiación ultravioleta. Su efecto dañino y consecuencias para la salud humana. Theoria, 18(2), 69-80.
- Romero, O. C., Rojas, G. Q., Rojas, M. R., Barreto, I. R., Centeno, J., & Solís, N. P. (2009). Envejecimiento prematuro de la piel. Universitas (León). Revista Científica de la UNAN-León., 3(1), 30-33.
- Guerrero Abreu, J., & Pérez Alejo, J. L. (2006). Las radiaciones no ionizantes y su efecto sobre la salud humana. Revista Cubana de Medicina Militar, 35(3), 0-0.
- Deserio Cuesta, Julio Alberto, et al. “Identificación de variantes genéticas asociadas a la sensibilidad solar.” (2018).
- Cela, Bioquímica Eliana Maitén. Exposición cutánea a la radiación Ultravioleta. Implicancias sobre funciones del sistema inmune. Diss. Universidad de Buenos Aires, 2016.
- Gómez González, Mª. “El color y la edad de la piel: el fotoenvejecimiento.” (2017).
- Honeyman, Juan. “Efectos de las radiaciones ultravioleta en la piel.” Rev. Peru. Dermatol 12.2 (2002).
- Zapater López, María. “Radiación solar y prevención del cáncer de piel.” (2017).
- Saucedo, Gloria M. Garnacho, Rafael Salido Vallejo, and Jose Carlos Moreno Giménez. “Efectos de la radiación solar y actualización en fotoprotección.” Anales de Pediatría. Elsevier Doyma, 2020.