Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου: Ο ρόλος της διατροφής

Η διατροφή είναι το κλειδί για να αντιμετωπιστεί η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου. Οι ειδικοί θα πρέπει να προσαρμόσουν τη διατροφή ανάλογα με τα συμπτώματα και τις φάσεις του κάθε ασθενή.

Γράφτηκε και επαληθεύτηκε από διατροφολόγο Florencia Villafañe.

Τελευταία ενημέρωση: 09 Αυγούστου, 2022

Ο υποσιτισμός είναι γνώρισμα των ατόμων με πεπτικά προβλήματα. Σε περιπτώσεις όπου υπάρχει φλεγμονώδης νόσος του εντέρου η διατροφή είναι σημαντική. Ο λόγος είναι πως ό,τι τρώτε μπορεί να μειώσει και να καταπραΰνει τα συμπτώματα.

Το πεπτικό σύστημα μπορεί να υποφέρει από πολλές παθήσεις οι οποίες επηρεάζουν την υγείας σας και μία από αυτές είναι η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου. Αυτός ο όρος περιγράφει τις χρόνιες παθήσεις του πεπτικού συστήματος, από άγνωστες αιτίες, που χαρακτηρίζονται από φλεγμονή.

Τα δύο πιο γνωστά φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου είναι η χρόνια ελκώδης κολίτιδα και η νόσος του Crohn. Επιπλέον, υπάρχει και μια τρίτη γνωστή ως απροσδιόριστη κολίτιδα και μοιράζεται τα χαρακτηριστικά των προηγούμενων δύο. Όσο εξελίσσεται μπορεί ν’ αναγνωριστεί ως η μία ή η άλλη.

Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου – Χαρακτηριστικά

Νόσος του Crohn

Αυτή μπορεί να επηρεάσει οποιοδήποτε τμήμα του πεπτικού συστήματος, αλλά οι πιο συχνές περιοχές είναι το περιφερικό λεπτό έντερο και το ανερχόμενο κόλον. Οι βλάβες είναι τμηματικές και μπορούν να προκαλέσουν ζημιά σε όλα τα στρώματα του εντερικού τοιχώματος.

Ελκώδης κολίτιδα

Επηρεάζει αποκλειστικά το παχύ έντερο και το ορθό. Επιπλέον, οι βλάβες είναι συνεχόμενες και εμφανίζονται στη βλεννογόνο και υποβλεννογόνιο μεμβράνη. Αυτές οι παθήσεις αλλοιώνουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος του πεπτικού συστήματος και αυτό οδηγεί σε μια παρατεταμένη φλεγμονώδη αντίδραση.

Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου – Συμπτώματα

Τα πιο συχνά συμπτώματα των δύο παθήσεων είναι οι έντονοι κολικοί και η χρόνια αιμορραγική διάρροια. Υπάρχουν όμως και η απώλεια βάρους, ο υποσιτισμός, ο πυρετός, και οι τραυματισμοί του δέρματος και των αρθρώσεων.

Οι τραυματισμοί στον εντερικό βλεννογόνο χιτώνα προκαλούν διάφορα διατροφικά προβλήματα όπως:

• Ανορεξία
• Οίδημα
• Αναιμία
• Αφυδάτωση
• Απώλεια πρωτεϊνών και βιταμινών
• Αλλαγές στην ισορροπία των μετάλλων όπως του ψευδαργύρου, του σιδήρου, του μαγνησίου, του ασβεστίου, και του σεληνίου

Αιτίες υποσιτισμού

Ο υποσιτισμός συμβαίνει εξαιτίας διαφόρων παραγόντων όπως:

• Μειωμένη πρόσληψη τροφής
• Η ασθένεια οδηγεί σε πόνο, διάρροια, και εμετό
• Αποκλεισμός ορισμένων τροφών
• Αυξημένες απαιτήσεις λόγω πυρετού, άγχους, και απώλειας πρωτεϊνών
• Δυσαπορρόφηση θρεπτικών ουσιών
• Αλληλεπίδραση ανάμεσα σε φάρμακα και θρεπτικές ουσίες. (Σύμφωνα με τον FEAD, τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση αυτών των παθήσεων είναι αντιφλεγμονώδη, κορτικοστεροειδή, ανοσοκατασταλτικά, και αντιβιοτικά).

Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου – Τι θα πρέπει να τρώτε

Πρέπει να σημειώσουμε ότι όλα τα φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου έχουν φάσεις ύφεσης, αλλά και φάσεις όπου τα συμπτώματα επανεμφανίζονται με οξεία επεισόδια. Γι’ αυτό, η διατροφή θα πρέπει να εξαρτηθεί από το στάδιο στο οποίο βρίσκεστε. Ένα υγιές διατροφικό πλάνο είναι εφικτό χωρίς να μπουν αχρείαστοι περιορισμοί όταν δεν υπάρχουν συμπτώματα.

Στις περιπτώσεις των οξέων περιόδων, θα πρέπει να προσαρμόσετε τη διατροφή σας για να καλύψετε τις διατροφικές σας ανάγκες. Είναι σημαντικό να τρώτε αρκετά γεύματα μέσα στην ημέρα, να καταναλώνετε πολύ νερό, και ν’ αποφεύγετε τις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες.

Η διατροφή χαμηλών υδατανθράκων βραχείας αλύσου ή FODMAP είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη σε οποιαδήποτε θεραπεία. Να θυμάστε ότι η διατροφή θα πρέπει να έχει τις ακόλουθες αναλογίες:

• 50-60% των θερμίδων θα πρέπει να είναι υδατάνθρακες
• 15-20% πρωτεΐνες
• 25-30% λιπαρά, περιορίστε τα αν υπάρχει απώλεια λόγω διάρροιας

Δε θα πρέπει να ξεχνούμε ότι σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί να εμφανιστεί σοβαρός υποσιτισμός και να κινδυνέψει το έντερο. Σε αυτή την περίπτωση, οι επιλογές είναι η παρεντερική ή κεντρική σίτιση.

Τροφές που θα πρέπει ν’ αποφεύγετε όταν υπάρχουν συμπτώματα

Θα πρέπει ν’ αποφεύγετε οποιαδήποτε τροφή προκαλεί αέρια και δυσφορία κατά τη διάρκεια της συμπτωματικής φάσης. Ανάμεσά τους είναι:

• Όσπρια και δημητριακά
• Γαλακτοκομικά, κυρίως γάλα
• Πατάτες, γλυκοπατάτες, καλαμπόκι, κασάβα, σκόρδο, κρεμμύδι, λάχανο
• Σκληρά τυριά και τυριά με μπαχαρικά
• Φρέσκα και αποξηραμένα φρούτα
• Μέλι, ζάχαρη, γλυκά, σιρόπια, και μαρμελάδες που περιέχουν ξυλιτόλη ή σορβιτόλη
• Επεξεργασμένα κρέατα, λουκάνικα, και παράγωγά τους
• Αλκοόλ, ανθρακούχα αναψυκτικά, ροφήματα που έχουν υποστεί ζύμωση, και καφέ
• Πικάντικα φαγητά ή φαγητά με πολλά μπαχαρικά

Επιπλέον, θα πρέπει να αξιολογείτε αν υπάρχουν ανεπάρκειες βιταμινών και μετάλλων. Μπορείτε να καταφύγετε σε συμπληρώματα αν συμβαίνει κάτι τέτοιο.

Διατροφή που θα πρέπει ν’ ακολουθήσετε όταν δεν υπάρχουν συμπτώματα

Εξαιτίας όλων των παραπάνω, θα πρέπει να εισάγετε σταδιακά τις περιορισμένες τροφές όταν εξαφανίζονται τα συμπτώματα. Γενικά, μπορείτε να ξεκινήσετε με:

• Μαγειρεμένα λαχανικά πλούσια σε διαλυτές ίνες όπως κολοκύθα, κολοκυθάκι, καρότα, και παντζάρια
• Ψητά φρούτα ή στον ατμό όπως μήλα, ώριμες μπανάνες, βερίκοκα, ροδάκινα, αχλάδια
• Επεξεργασμένα δημητριακά και τα παράγωγά τους
• Κρέας με λίγα λιπαρά όπως ψάρι και κοτόπουλο

Τέλος, σημειώστε ότι μπορεί να χρειαστούν αρκετές εβδομάδες για να κάνετε πρόοδο στη διατροφή σας, ενώ αυτή θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στις ανάγκες του κάθε ασθενή. Ο χρόνος ανάμεσα στις μεταβάσεις εξαρτάται από τα συμπτώματα. Γενικά, το κλειδί στη διατροφή σε περίπτωση που υπάρχει φλεγμονώδης νόσος του εντέρου είναι αυτή να προσαρμόζεται στις φάσεις και τα συμπτώματα του ασθενή.