Μάθετε τα πάντα για τη σχιζοφρενικόμορφη διαταραχή
Η σχιζοφρενικόμορφη διαταραχή είναι γνωστή ως ένα είδος σχιζοφρένειας και, γι’ αυτό, έχει παρόμοια συμπτώματα. Όμως, αυτά τα συμπτώματα διαρκούν περισσότερο από ένα αλλά λιγότερο από έξι μήνες στις αντίστοιχες φάσεις οι οποίες είναι η αρχική, η ενεργή, και η υπολειμματική.
Όταν ο/η ασθενής έχει συμπτώματα σχιζοφρένειας αλλά δεν έχουν παρουσιαστεί και τους έξι μήνες που απαιτούνται για τη διάγνωση της ασθένειας, υποφέρουν από αυτό που γνωρίζουμε ως σχιζοφρενικόμορφη διαταραχή. Τυπικά, το 60 με 80% αυτών των ασθενών παρουσιάζουν τελικά σχιζοφρένεια. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ασθενείς πάσχουν από διπολική ή σχιζοσυναισθηματική διαταραχή.
Για να διαγνωστεί κάποιος με σχιζοφρενικόμορφη διαταραχή, τα συμπτώματα δε θα πρέπει να προκαλούνται από φάρμακα, ναρκωτικά, ή άλλα παθολογικά ή ψυχολογικά προβλήματα.
Σχιζοφρενικόμορφη διαταραχή
Γενικά, η διάρκεια της διαταραχής είναι αυτή που τη διαφοροποιεί από τη σχιζοφρένεια. Επιπλέον, δεν έχει καμία άλλη υποβόσκουσα αιτία ή εξήγηση.
Επιδημιολογία
Άνθρωποι από διάφορες κουλτούρες μπορούν να παρουσιάσουν αυτή τη διαταραχή, με την κυριαρχία προηγούμενης σχιζοειδούς διαταραχής προσωπικότητας στο 50% των περιπτώσεων. Πρόσφατες μελέτες εκτιμούν ότι λιγότερο από το 1% του πλανήτη υποφέρει από αυτό.
Όταν οι γονείς έχουν σχιζοφρενική διαταραχή, υπάρχει 20 με 40% πιθανότητα να υποφέρουν και τα παιδιά τους από αυτή. Και αυτή η διαταραχή μπορεί να εξελιχθεί σε σχιζοφρένεια.
Αν και εκδηλώνεται τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες, συναντάται συχνότερα σε νεαρούς άνδρες. Μετά το πρώτο επεισόδιο, το 30% των ασθενών δεν υποτροπιάζει. Ωστόσο, το υπόλοιπο 70% υποτροπιάζει ή τείνει να αποκτήσει χρόνια σχιζοφρένεια.
Διαβάστε και αυτό το άρθρο: 14 παράξενες και λιγότερο γνωστές ψυχολογικές διαταραχές
Σχιζοφρενικόμορφη διαταραχή – Συμπτώματα
Τα σημαντικά χαρακτηριστικά της σχιζοφρενικόμορφης διαταραχής μοιάζουν εξαιρετικά με αυτά της σχιζοφρένειας. Υπάρχουν όμως δύο μεγάλες διαφορές:
Η διάρκεια της πάθησης διαφέρει. Όπως προαναφέραμε, θα πρέπει να διαρκεί τουλάχιστον ένα μήνα αλλά λιγότερο από έξι μήνες. Ομοίως, η διαταραχή δεν επηρεάζει, τυπικά, τον/ην ασθενή κοινωνικά ή επαγγελματικά.
Τα συμπτώματα της σχιζοφρενικόμορφης διαταραχής χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: τα θετικά και τα αρνητικά.
Ένας/μία ασθενής μπορεί να βιώσει παραισθήσεις και παράνοια (θετικά συμπτώματα) και απάθεια (αρνητικά συμπτώματα).
Θετικά συμπτώματα
Τα κυριότερα είναι:
- Παραισθήσεις. Αναταραχές που βιώνει ο/η ασθενής σε οποιαδήποτε από τις πέντε αισθήσεις χωρίς κάποιο εξωτερικό ερέθισμα. Το πιο κοινό παράδειγμα είναι το να βλέπει ή να ακούει πράγματα ή ανύπαρκτα άτομα.
- Ψευδαισθήσεις. Διαστρεβλωμένες ιδέες τις οποίες πιστεύει ακράδαντα ο/η ασθενής. Προκαλούν συχνά δυσφορία ή ανησυχία. Η πιο συχνή ψευδαίσθηση είναι η ανύπαρκτη καταδίωξη.
- Ανοργάνωτη ομιλία και σκέψεις. Υπάρχει απώλεια λογικών συσχετισμών στις σκέψεις. Ο/η ασθενής εκδηλώνει ανοργάνωτη ομιλία.
- Ανοργάνωτη συμπεριφορά. Ο/η ασθενής εκδηλώνει συμπεριφορές που κυμαίνονται από την υπερβολική αναστάτωση, όπως να φωνάζει χωρίς λόγο, έως την παράλογη συμπεριφορά, όπως το να φορά βαρύ ρουχισμό το καλοκαίρι.
Αρνητικά συμπτώματα
Τα αρνητικά συμπτώματα επηρεάζουν την προσωπικότητα του/ης ασθενούς. Τα σημαντικότερα είναι:
- Κενό. Ο/η ασθενής δεν έχει την ικανότητα να αισθανθεί ένα εύρος συναισθημάτων. Για παράδειγμα, δεν κοιτάζει τους άλλους στα μάτια και ίσως να έχει μονότονη ομιλία.
- Απάθεια και λήθαργος. Η απάθεια είναι η έλλειψη ενδιαφέροντος για διάφορα πράγματα, ενώ ο λήθαργος είναι η έλλειψη ενέργειας. Παραδείγματος χάρη, ο/η ασθενής πιθανόν να έχει φτωχή υγιεινή.
- Ανηδονία και κοινωνική απομόνωση. Η ανηδονία είναι η ανικανότητα βίωσης ευχαρίστησης για τα πράγματα που προηγουμένως άρεσαν στον/ην ασθενή.
- Αλογία. Η φτώχεια του λόγου που συχνά θεωρείται ως μια μορφή αφασίας.
Ρίξτε μια ματιά και εδώ: 5 ψυχολογικές διαστάσεις ότι χρειάζεστε χρόνο για τον εαυτό σας
Σχιζοφρενικόμορφη διαταραχή – Αντιμετώπιση
Ψυχοθεραπεία
Γενικά, η αντιμετώπιση με ψυχοθεραπεία και ψυχοτροπικά φάρμακα φέρνει καλά αποτελέσματα.
Στους μισούς περίπου ασθενείς όπου διαγιγνώσκεται σχιζοφρενικόμορφη διαταραχή αυτή εξελίσσεται σε σχιζοφρένεια. Όμως, η ακριβής αιτία της διαταραχής είναι άγνωστη.
Η αντιμετώπισή της είναι όμοια με της σχιζοφρένειας. Η ψυχοθεραπεία και τα αντιψυχωσικά είναι τα θεμέλια για τη θεραπεία της σχιζοφρενικόμορφης διαταραχής. Αξίζει να αναφέρουμε ξανά ότι η σχιζοφρενικόμορφη διαταραχή δε θα πρέπει να προκαλείται από άλλες ψυχικές ασθένειες ή κατάχρηση ουσιών προκειμένου να διαγνωστεί σωστά.
Ωστόσο, μπορεί και η γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία να είναι σε θέση να βοηθήσει τους/ις ασθενείς, ειδικά στο να κατανοήσουν τη διαταραχή τους και μπορεί να προσφέρει πρακτικούς τρόπους να τη διαχειριστούν. Άλλες θεραπείες και μέθοδοι ίσως επιφέρουν καλά αποτελέσματα.
Αν εκδηλωθούν βίαια ή αυτοκαταστροφικά συμπτώματα, είναι απαραίτητη η νοσηλεία σε νοσοκομείο. Δε θα πρέπει να παραβλεφθεί και η οικογενειακή θεραπεία, καθώς βοηθά τους/ις ασθενείς να διαχειριστούν τη διαταραχή τους σε ένα άνετο περιβάλλον όπου αισθάνονται ασφάλεια.