Χρήσεις του ακονίτη ως φυσικό φάρμακο: Είναι ασφαλές;

Ο ακονίτης χρησιμοποιούνταν για την τόνωση της κυκλοφορίας, τη μείωση του πόνου και την καταπολέμηση του κρυολογήματος. Ωστόσο, σήμερα η χρήση του αποθαρρύνεται λόγω των παρενεργειών του.

Έχει εξετασθεί και εγκριθεί από: φαρμακοποιό Franciele Rohor de Souza.

Έχει γραφτεί από Daniela Echeverri Castro

Τελευταία ενημέρωση: 21 Δεκεμβρίου, 2022

Ο ακονίτης, του οποίου η επιστημονική ονομασία είναι Aconitum napellus, είναι ένα φυτό που ανήκει στην οικογένεια Ranunculaceae. Ενδημεί σε βραχώδεις περιοχές της Ευρώπης και της Ασίας και πολλοί το χρησιμοποιούν για καλλωπιστικούς σκοπούς λόγω των όμορφων μοβ λουλουδιών του. Στο σημερινό άρθρο θα εξετάσουμε τις χρήσεις του ακονίτη καθώς και τα μειονεκτήματά του.

Στην αρχαιότητα, τα στελέχη, τα άνθη και οι ρίζες του χρησιμοποιούνταν για την παρασκευή αναλγητικών και διουρητικών φαρμάκων. Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου διαπιστώθηκε ότι έχει εξαιρετικά τοξικές ενώσεις που μπορούν να οδηγήσουν σε σοβαρά προβλήματα υγείας. Γιατί είναι καλύτερο να αποφεύγεται;

Χρήσεις του ακονίτη στην ιστορία

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι ο ακονίτης είναι γνωστός και με άλλες ονομασίες, όπως ακόνιτο.

Υπάρχουν επίσης εκείνοι που το αποκαλούν “λυκοκτόνο”, υποδηλώνοντας τη χρήση του χυμού του για το δηλητηριασμό των ακοντίων για το σκότωμα λύκων. Πέρα από αυτό, το φυτό εμφανίζεται σε βιβλία μαγείας ως συστατικό για φίλτρα.

Λόγω της υψηλής τοξικότητάς του, έχει μακρά ιστορία ως δηλητήριο. Η πιο πρόσφατη περίπτωση συνέβη το 2010, όταν μια Βρετανίδα καταδικάστηκε για δηλητηρίαση ενός ατόμου με ένα πικάντικο κάρυ από ακονίτη.

Φαρμακευτικές χρήσεις του ακονίτη

Αν και η χρήση του ως δηλητήριο χρονολογείται από την αρχαιότητα, ο ακονίτης έχει επίσης χρησιμοποιηθεί ως φυσικό φάρμακο στην παραδοσιακή κινεζική και τη συμβατική δυτική ιατρική. Μάλιστα, διατίθενται πλέον ομοιοπαθητικά συμπληρώματα που περιέχουν αυτό το φυτό.

Γιατί όμως χρησιμοποιείται; Λοιπόν, λόγω της σύνθεσής του, υπάρχουν εκείνοι που του αποδίδουν αναλγητικές, αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις και διεγερτικές ιδιότητες. Σύμφωνα με δημοσίευση στο Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine , μερικές από τις παραδοσιακές χρήσεις του είναι οι εξής:

• Ρευματισμοί και ουρική αρθρίτιδα
• Τριδυμική νευραλγία
• Οσφυαλγία και ισχιαλγία
• Κρυολόγημα
• Πονόλαιμος
• Πονόδοντοι
• Δαγκώματα φιδιών
• Πόνοι στο στομάχι
• Πυρετός

Υπάρχει ακόμη και μια ανασκόπηση που δημοσιεύτηκε στο Journal of Research in Pharmaceutical Sciences, η οποία αναφέρει ότι ορισμένα συστατικά του ακονίτη που μπορεί να ωφελήσουν την υγεία. Παρόλα αυτά, τα στοιχεία είναι ανεπαρκή και, αντίθετα, οι κίνδυνοι  υπερτερούν των πιθανών οφελών.

Είναι ένα φυτό άφθονο σε αλκαλοειδή

Πολλές από τις φαρμακευτικές ιδιότητες του ακονίτη εξηγούνται από την περιεκτικότητά του σε αλκαλοειδή.

Συγκεκριμένα, είναι πηγή ακονιτίνης, καφεΐνης, στρυχνίνης και νικοτίνης. Οι ουσίες αυτές, σε κάποιο βαθμό, συμβάλλουν στην ανακούφιση από νευραλγίες, μυϊκούς πόνους και αναπνευστικές δυσκολίες, μεταξύ άλλων.

Το πρόβλημα είναι ότι σε υπερβολικές ποσότητες αυτές είναι αρκετά επιβλαβείς, γεγονός που αποτελεί έναν ακόμη λόγο για τον οποίο το φυτό αυτό μπορεί να είναι επικίνδυνο στη χρήση. Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος όταν χρησιμοποιείται στο σπίτι.

Γιατί είναι επικίνδυνη η χρήση του ακονίτη ως φυσική θεραπεία;

Η ακονιτίνη, όπως και άλλα αλκαλοειδή του ακονίτη, έχει επιβλαβείς επιδράσεις στον οργανισμό.

Ειδικά όταν η πρόσληψή της είναι υπερβολική. Οι τοξίνες του φυτού έχουν μάλιστα συγκριθεί με το δηλητήριο που απελευθερώνουν ορισμένα επικίνδυνα φίδια.

Συγκεκριμένα, λέγεται ότι είναι “καρδιοτοξίνες” και “νευροτοξίνες”, καθώς θέτουν σε κίνδυνο τη λειτουργία του καρδιαγγειακού και του κεντρικού νευρικού συστήματος. Συγκεκριμένα, η δηλητηρίαση με το φυτό μπορεί να επιφέρει τα ακόλουθα συμπτώματα:

• Πόνους στο στομάχι, ναυτία και εμετό
• Αίσθηση καψίματος στο στόμα και τη γλώσσα
• Δυσκολία στην αναπνοή
• Ακανόνιστο καρδιακό παλμό
• Αίσθηση μυρμηγκιάσματος
• Δυσκαμψία στο πρόσωπο
• Δυσκολίες κατάποσης
• Θολή όραση
• Επιληπτικές κρίσεις

Μπορεί να προκαλέσει ακόμη και θάνατο σε δόσεις που κυμαίνονται από 1 έως 8 χιλιοστόγραμμα

Χρήσεις του ακονίτη

Υπάρχουν εκείνοι που λένε ότι το μούλιασμα και το βράσιμο του ακονίτη μειώνει το επίπεδο τοξικότητάς του. Ακόμα κι έτσι, η χρήση του στο σπίτι δεν συνιστάται επειδή ο κίνδυνος εξακολουθεί να παραμένει υψηλός. Στην πραγματικότητα, είναι επικίνδυνο να απορροφήσετε μεγάλες ποσότητες του φυτού μέσω του δέρματος ή των ανοιχτών πληγών.

Είναι δυνατόν να βρείτε συμπληρώματα αυτού του βοτάνου σε καταστήματα υγιεινής διατροφής. Είναι διαθέσιμο σε μορφή δισκίων ή ως υγρό και ως κάψουλες. Ωστόσο, όλες οι μορφές συνοδεύονται από συγκεκριμένες οδηγίες που πρέπει να ακολουθούνται για λόγους ασφαλείας.

Πώς να ενεργήσετε σε περίπτωση δηλητηρίασης από ακονίτη;

Ένας από τους λόγους για τους οποίους αποθαρρύνεται εντελώς η χρήση του φυτού αυτού είναι ότι δεν υπάρχει γνωστό αντίδοτο για την αντιμετώπιση της δηλητηρίασης που προκαλεί. Σε περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων, είναι απαραίτητο να μεταβείτε επειγόντως στα επείγοντα περιστατικά για την παρακολούθηση και τον στενό έλεγχο των ζωτικών σημείων.

Ο γιατρός μπορεί να προτείνει άντληση στομάχου και χρήση τεχνητής αναπνοής, ανάλογα με την περίπτωση. Θα παρακολουθεί επίσης την αρτηριακή πίεση και τον καρδιακό ρυθμό και θα καθορίσει αν χρειάζονται φάρμακα. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, πραγματοποιείται χειρουργική επέμβαση καρδιοπνευμονικής παράκαμψης.

Πιθανές αλληλεπιδράσεις

Δεν πρέπει να παραβλέπεται ο κίνδυνος αλληλεπιδράσεων μεταξύ των συμπληρωμάτων ακονίτη και άλλων φαρμάκων. Εξαιτίας αυτού, δεν συνιστάται η ταυτόχρονη λήψη του με αντιπηκτικά φάρμακα και διεγερτικά φάρμακα.

Τι πρέπει να θυμάστε για τον ακονίτη;

Αν και εξακολουθεί να διανέμεται ως ομοιοπαθητικό συμπλήρωμα, ο ακονίτης είναι ένα επικίνδυνο φυτό που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές συνέπειες για την υγεία. Αν και του αποδίδονται κάποια οφέλη, οι κίνδυνοι από τη χρήση του είναι μεγαλύτεροι.

Εξαιτίας αυτού, είναι καλύτερο να αναζητήσετε άλλες εναλλακτικές λύσεις για τη θεραπεία των παθήσεων. Είναι πάντα συνετό να συμβουλεύεστε έναν γιατρό, ειδικά αν υπάρχει υποψία για κάποιο συγκεκριμένο πρόβλημα υγείας.