Κύκλος αναπαραγωγής των ιών: Τι είναι
Ο κύκλος αναπαραγωγής των ιών είναι πολύπλοκος και έχει ενδιαφέρον. Αυτά τα σωματίδια δεν έχουν κύτταρα και έτσι δεν μπορούν ν’ αναπαραχθούν από μόνα τους. Χρειάζονται έναν ξενιστή, έναν ζωντανό οργανισμό. Μέσα σε αυτόν, οι ιοί αναπαράγονται ενώ έξω από αυτόν καταστρέφονται.
Υπάρχουν δύο κύκλοι αναπαραγωγής των ιών:
- Λυτικός
- Λυσογονικός
Ο λυτικός κύκλος αναπαραγωγής συμβαίνει όταν ο ιός μπαίνει σε ένα κύτταρο και αντικαθιστά το γενετικό του υλικό σε αυτό. Με λίγα λόγια, επιτίθεται άμεσα και γρήγορα στα κύτταρα.
Στον λυσογονικό κύκλο ωστόσο, οι ιοί εισέρχονται στο DNA των κυττάρων του ξενιστή. Εφόσον γίνει αυτό ανιχνεύονται δύσκολα και μπορούν να πολλαπλασιαστούν χωρίς να το παρατηρήσουμε. Δηλαδή, καμουφλάρονται μέσα στη δομή την οποία προσβάλλουν.
Ο κύκλος αναπαραγωγής των ιών – Τα βήματά του
Να θυμάστε ότι οι ιοί είναι δομές που αποτελούνται μόνο από νουκλεϊκά οξέα και ορισμένες πρωτεΐνες. Εξαιτίας αυτού είναι πολύ μικροί. Οι επιστήμονες δεν τους χαρακτηρίζουν ζωντανούς οργανισμούς, αλλά ούτε και νεκρούς. Όμως, κάνουν δύο χαρακτηριστικά πράγματα των ζωντανών οργανισμών: αλληλεπιδρούν και αναπαράγονται.
Οι ιοί περιέχουν ένα γενετικό μόριο το οποίο, σχεδόν πάντα, περιβάλλεται από έναν μανδύα πρωτεΐνης και σακχάρου. Όταν φθάνουν σε ένα κύτταρο του ξενιστή, μπαίνουν στον πυρήνα και τον απαγάγουν: δηλαδή τον κάνουν να δουλέψει για το δικό τους όφελος. Έπειτα, αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται.
Ίσως σας ενδιαφέρει: Πώς μπορούμε να αποτρέψουμε την εξάπλωση των ιών;
Φάση απορρόφησης και διείσδυσης
Η πρώτη φάση του κύκλου αναπαραγωγής των ιών είναι η απορρόφηση ή επικόλληση. Πρόκειται για τη στιγμή όπου ο ιός έρχεται σε επαφή με τον οργανισμό που θα μολύνει. Γενικά, αυτό συμβαίνει τυχαία: όπως όταν φταρνίζεται κάποιος και βρίσκεται ένα άλλο άτομο κοντά του.
Στη συνέχεια, ο ιός αναγνωρίζει τους υποδοχείς του κυττάρου στους οποίους θα ζήσει, και όταν το κάνει, κολλά στη μεμβράνη αυτού του κυττάρου. Έπειτα, ο κύκλος αναπαραγωγής των ιών μπαίνει στη δεύτερη φάση του, στη διείσδυση. Εδώ, ο ιός εισάγει το γενετικό του υλικό στο κύτταρο στο οποίο έχει κολλήσει.
Η διαδικασία είναι όμοια με αυτή που γίνεται με μια σύριγγα, αλλά στην περίπτωση των ιών αυτοί εισάγουν γενετική πληροφορία. Για να συμβεί αυτό θα πρέπει να σπάσουν την κυτταρική μεμβράνη, και αυτό το πετυχαίνουν με την απελευθέρωση ενός ενζύμου.
Φάση πολλαπλασιασμού και συγκέντρωσης
Μόλις εισχωρήσει στο κύτταρου του ξενιστή ο ιός και το απαγάγει, μπορεί να ξεκινήσει η επόμενη φάση: ο πολλαπλασιασμός. Εδώ ο ιός αναπαράγει το γενετικό του υλικό. Ο ιός θέλει να δημιουργήσει τα στοιχεία που χρειάζεται ώστε να φτιάξει νέα ιικά σωματίδια.
Καθώς υπάρχουν διαφορετικά είδη ιών, υπάρχουν και διαφορετικοί τρόποι ολοκλήρωσης της διαδικασίας. Όταν ολοκληρωθεί ο πολλαπλασιασμός, ξεκινά η συγκέντρωση. Εδώ, διαφορετικά κομμάτια συνδέονται σε μια δομή που σχηματίζει νέα βιριόνια, ή το σώμα του ιού.
Φάση απελευθέρωσης
Η τελική φάση είναι η απελευθέρωση των νέων σωμάτων ιού, ή των βιριονίων, έξω από το κύτταρο. Αυτά εξαπλώνονται μέχρι να βρουν ένα νέο κύτταρο-ξενιστή και, έπειτα, επαναλαμβάνεται ο κύκλος αναπαραγωγής των ιών.
Ορισμένα είδη ιών εξαναγκάζουν την απελευθέρωση βιριονίων. Έτσι, φεύγουν σπάζοντας τη μεμβράνη του κυττάρου στην οποία δημιουργήθηκαν. Αν ο ιός έχει λιπώδες περίβλημα, τότε εκτελεί μια διαδικασία γνωστή ως εκκόλαψη. Σε αυτή την περίπτωση, παίρνει ένα κομμάτι της κυτταρικής μεμβράνης του ξενιστή και καλύπτει τον εαυτό του.
Όπως βλέπετε, στην τελική φάση οι ιοί σπάνε τις κυτταρικές μεμβράνες, κάτι που οδηγεί στον θάνατο των κυττάρων. Αυτή η διαδικασία επαναλαμβάνεται συνέχεια: οι ιοί προχωρούν στο σώμα και σκοτώνουν κύτταρα.
Το σώμα ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα για να τους καταπολεμήσει και να σταματήσει την καταστροφή. Αν το ανοσοποιητικό δε μπορεί να διαχειριστεί την κατάσταση, θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε φάρμακα για να βοηθήσετε στη μάχη. Αν αποτύχουν τα φάρμακα, τότε εδώ είναι που προκαλούνται σοβαρές ασθένειες ή ακόμη και θάνατος.
Ανακαλύψτε: Είναι κορωνοϊός, γρίπη ή απλά αλλεργίες;
Ο κύκλος αναπαραγωγής των ιών – Γιατί είναι σημαντική η κατανόησή του;
Κατανοώντας τον κύκλο ζωής των ιών θα μπορέσετε να σκεφτείτε τον καλύτερο τρόπο για να προστατευτείτε ενάντια σε αυτούς. Η αποτροπή της εξάπλωσης αυτών των σωματιδίων είναι σημαντική καθώς δεν υπάρχουν πολλά αποτελεσματικά αντιιικά φάρμακα. Οι ιώσεις μπορούν να είναι ελαφριές, όπως το κρύωμα, αλλά και πολύ σοβαρές, όπως το AIDS ή ο COVID-19.
Όσο περισσότερο κατανοείτε τη διαδικασία αναπαραγωγής, τόσο καλύτερα θα μπορέσετε να τους καταπολεμήσετε. Τα εμβόλια και τα φάρμακα προέρχονται από αυτή τη γνώση, γι’ αυτό είναι τόσο σημαντική.
Όλες οι παραθέτονται πηγές ελέγχθηκαν προσεκτικά από την ομάδα μας για να διασφαλιστεί η ποιότητα, η αξιοπιστία, η επικαιρότητα και η εγκυρότητά τους. Η βιβλιογραφία αυτού του άρθρου θεωρήθηκε αξιόπιστη και επιστημονικά ακριβής.
- Gomez-Lucia, E., Doménech, A., Benítez, L., Prieto, C., Simarro, I., & LePoder, S. (2019). Virus animales, su transmisión y enfermedades que producen, un MOOC para todos. VetDoc. Revista de Docencia Veterinaria, 3, 39-40.
- Vílchez, Glenda, and Guillermina Alonso. “Alcances y limitaciones de los métodos de epidemiología molecular basados en el análisis de ácidos nucleicos.” Revista de la Sociedad Venezolana de microbiología 29.1 (2009): 6-12.
- Mora, Nancy J., and Julieta Farina. “Propuesta de enseñanza del modelo de membrana celular basada en un modelo analógico y teatralización.” Revista d’innovació docent universitària: RIDU 11 (2019): 46-53.