Τα 20 πιο δημοφιλή είδη μουσικής
Υπάρχουν εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, είδη μουσικής, τα οποία δημιουργούν πολλές διαφορετικές κατηγορίες. Είναι πραγματικά δυνατόν να καταρτιστεί ένας κατάλογος με τα πιο δημοφιλή είδη μουσικής; Εμείς κάναμε μια προσπάθεια!
Ορισμένα έχουν κοινά χαρακτηριστικά, ενώ άλλα είναι η συγχώνευση πολλών ειδών. Με τη σειρά του, το καθένα έχει τις δικές του εσωτερικές διαιρέσεις, έτσι ώστε όταν μιλάμε για ποπ να αναφερόμαστε σε περισσότερα από 5o υποείδη.
Παρά την πολυπλοκότητα, σήμερα αναλάβαμε να συγκεντρώσουμε τα πιο δημοφιλή είδη μουσικής του σήμερα και θα σας μιλήσουμε για την ιστορία τους, τα χαρακτηριστικά τους και μερικούς από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες.
Τα πιο δημοφιλή είδη μουσικής
Πρώτα απ’ όλα, πρέπει να επισημάνουμε ότι δεν υπάρχει επίσημη διαίρεση των μουσικών ειδών. Η ταξινόμηση είναι πάντα υποκειμενική και κάθε χρόνο προκύπτουν νέα είδη που απαιτούν νέα κατηγοριοποίηση.
Με αυτό κατά νου, σας προσκαλούμε να ρίξετε μια ματιά στη λίστα με τα 20 πιο δημοφιλή είδη μουσικής. Και, από αυτή την επιλογή, μπορείτε να ρίξετε μια ματιά στην ιστορία της μουσικής.
1. Δημοφιλή είδη μουσικής: Ραπ
Γνωστό κι ως χιπ-χοπ, πρόκειται για ένα μουσικό στυλ που αναπτύχθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Συγκεκριμένα, μπορούμε να εντοπίσουμε τη γέννησή του στη γειτονιά του Μπρονξ στη Νέα Υόρκη.
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980 και του 1990, η ραπ διαφοροποιήθηκε σε όλη τη χώρα και κατάφερε να ξεπεράσει τα σύνορα των ΗΠΑ. Θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι δεν υπάρχει μόνο ένα είδος ραπ. Αντιθέτως, μπορούμε να διακρίνουμε περισσότερα από 50 υποείδη αυτού που θεωρείται μια ολόκληρη κουλτούρα.
Ορισμένοι καλλιτέχνες όπως οι Sugarhill Gang, Cypress Hill ή Public Enemy έχουν καθιερωθεί μεταξύ των σημαντικότερων εμρηνευτών.
2. K-Pop
Είτε είστε οπαδός αυτού του μουσικού στυλ είτε όχι, σίγουρα θα έχετε ακούσει για την K-pop. Αν και τη συνδέουμε με ένα σύγχρονο είδος, στην πραγματικότητα μπορούμε να εντοπίσουμε τις ρίζες της στις αρχές έως τα μέσα της δεκαετίας του 1990. Ωστόσο, εδώ και δεκαετίες, το στυλ ταυτίζεται με τη δημοφιλή μουσική της Νότιας Κορέας.
Το είδος αναδύθηκε σε αυτή την ασιατική χώρα αντλώντας από διαφορετικά στυλ, όπως ροκ, τζαζ, ραπ, ρέγκε, ηλεκτρονική μουσική και φυσικά ποπ. Κατά την πρώτη δεκαετία της χιλιετίας, το είδος άρχισε να γίνεται δημοφιλές παγκοσμίως.
Η K-pop είναι σήμερα ένα από τα πιο δημοφιλή ειδη μουσικής παγκοσμίως. Μεταξύ των εκπροσώπων της είναι οι BTS, Super Junior, BlackPink και Exo.
3. Ροκ
Η ομαδοποίηση όλων των υποειδών αυτής της κατηγορίας κάτω από την απλή ετικέτα του ροκ είναι σαν να προσπαθείς να συμπυκνώσεις ολόκληρο το σύμπαν σε μια μπίλια. Οι ρίζες του βρίσκονται στο ροκ εν ρολ, ένα στυλ που εμφανίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1940 και στις αρχές της δεκαετίας του 1950.
Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 1960 και 1970, το είδος διαφοροποιήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, οπότε και εμφανίστηκαν τα πρώτα μουσικά υποείδη. Μπορούμε να διακρίνουμε, με αυτόν τον τρόπο, το κλασικό ροκ, το φολκ ροκ, το τζαζ-ροκ, το ψυχεδελικό ροκ, το συμφωνικό ροκ, το country ροκ και πολλά άλλα.
Δεδομένου του αριθμού των σημαντικών εκπροσώπων, είναι πολύ δύσκολο να ομαδοποιήσουμε σε αυτόν τον χώρο τα σημαντικότερα συγκροτήματα και τους τραγουδιστές. Ωστόσο, μπορούμε να επισημάνουμε τους Elvis Presley, Chuck Berry, The Beatles, Jimi Hendrix, Janis Joplin, Pink Floyd, The Doors, The Eagles, David Bowie, Aerosmith, Van Halen και Guns and Roses.
Άλλο ένα σπουδαίο άρθρο: Μάθετε τι είχε να πει ο Αλμπέρ Καμύ για το νόημα της ζωής
4. Δημοφιλή είδη μουσικής: Ηλεκτρονική μουσική
Όπως και με το προηγούμενο είδος, ο χαρακτηρισμός ηλεκτρονική μουσική συγκεντρώνει εκατό μουσικά στυλ με ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά. Μπορούμε να χρονολογήσουμε την έναρξή της παράλληλα με την ανάπτυξη των πρώτων ηλεκτρονικών μουσικών οργάνων.
Σε χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ιαπωνία, άρχισαν να διανέμονται τα πρώτα τραγούδια ηλεκτρονικής μουσικής. Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 1960, 1970 και 1980 το στυλ καθιερώθηκε ως ένα από τα πιο δημοφιλή μουσικά είδη.
Μερικοί από τους σημαντικότερους ερμηνευτές του είδους είναι οι Jean-Michel Jarre, Kraftwerk, Autechre, Daft Punk, Boards of Canada, The Orb και The Black Dog, μεταξύ πολλών άλλων. Τα υποείδη περιλαμβάνουν την ντίσκο, την τέκνο, την trance μουσική, το drum and bass, το downtempo και πολλά άλλα.
5. Ποπ
Η ποπ μουσική είναι ένα άλλο από τα πιο δημοφιλή είδη μουσικής όλων των εποχών. Οι απαρχές της μπορούν να βρεθούν στις δεκαετίες του 1950 και του 1960. Μέχρι τότε, η ποπ και η ροκ χρησιμοποιούνταν ως συνώνυμα. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, άρχισαν να διακρίνονται ως δύο διαφορετικά στυλ.
Ίσως το κύριο χαρακτηριστικό αυτού του είδους είναι ότι είναι προσανατολισμένο στο ευρύ κοινό. Αντί να στοχεύει σε μια συγκεκριμένη ομάδα ή κουλτούρα, η ποπ ήταν πάντα πιο ανοιχτή ως προς τους αποδέκτες της.
Στο σημείο αυτό, είναι απαραίτητο να αναφέρουμε τα ονόματα του Μάικλ Τζάκσον και της Μαντόνα, γνωστοί ως ο βασιλιάς και η βασίλισσα της ποπ. Αν και ήταν πάντα δημοφιλής, από τη δεκαετία του 2000 και μετά, η ποπ εδραιώθηκε εδραιώθηκε ως ένα από τα είδη με τη μεγαλύτερη εξάπλωση.
6. Indie
Η indie μουσική δεν αποτελεί από μόνη της είδος, καθώς εξαπλώνεται σε όλα σχεδόν τα είδη της λίστας μας. Ωστόσο, είναι μια κατηγορία που χρησιμοποιείται συχνά για να περιγράψει παραγωγές που δεν γίνονται από μεγάλες εταιρείες. Δεν δίνεται έμφαση στις εμπορικές προθέσεις ούτε στην αγορά και υπάρχει πλήρης ελευθερία από την πλευρά του δημιουργού της κατά την ανάπτυξη των τραγουδιών.
Με αυτόν τον τρόπο, μπορούμε να βρούμε την indie pop, την indie rock κ.ο.κ.. Σχεδόν όλα τα μουσικά στυλ γεννήθηκαν ως indie, καθώς πληρούσαν ένα ή περισσότερα από τα προαναφερθέντα κριτήρια. Εξακολουθεί να είναι δημοφιλής ως εναλλακτική λύση για όσους επιθυμούν να κάνουν μουσική λόγω καλλιτεχνικής έφεσης χωρίς μεγάλες εμπορικές απολαβές.
7. Κλασική μουσική
Δεν θα μπορούσαμε να συντάξουμε έναν κατάλογο των πιο δημοφιλών μουσικών ειδών χωρίς να κάνουμε αναφορά στην κλασική μουσική. Έχει τις ρίζες της στη λειτουργική μουσική, αν και αργότερα αποστασιοποιήθηκε προς ένα πιο κοσμικό ύφος.
Μπορούν να διακριθούν διάφορα ρεύματα, όπως η κλασική μουσική της Αναγέννησης, ο Ρομαντισμός, το Μπαρόκ και ο Κλασικισμός. Οι σημερινές παραγωγές είναι γνωστές ως σύγχρονη κλασική μουσική.
Vivaldi, Bach, Hayden, Mozart, Beethoven, Rossini, Schubert, Chopin, Liszt, Wagner και Brahms είναι μερικά μόνο από τα ονόματα που έρχονται στο μυαλό όταν σκέφτεται κανείς αυτό το είδος. Είναι, κατά πολλούς τρόπους, ο σπόρος όλων των μουσικών στυλ που μπορούμε να ακούσουμε σήμερα.
8. Country
Η country μουσική είναι το προοίμιο της ροκ και άλλων ειδών που συνδέονται άμεσα με την αμερικανική κουλτούρα. Έχει τις ρίζες της στις αρχές της δεκαετίας του 1920. Ορισμένοι την κατηγοριοποιούν ως λαϊκή μουσική και άλλοι ως φολκ μουσική.
Οι James Gideon, John Carson, Jimmie Rodgers και Cliff Carlisle ήταν μερικοί από τους κύριους προδρόμους της. Άλλοι καλλιτέχνες που απέκτησαν διεθνή φήμη με αυτό το είδος ήταν ο Johnny Cash, η Patsy Cline και ο Jim Reeves. Σήμερα αυτό το στυλ ακούγεται σε όλο τον κόσμο, αν και πιο έντονα στις Ηνωμένες Πολιτείες.
9. Metal
Τεχνικά, το metal, γνωστό και ως heavy metal, είναι ένα υποείδος της ροκ μουσικής. Δεδομένης της σημασίας, της σπουδαιότητας, των χαρακτηριστικών του και των αμέτρητων συγκροτημάτων που το ανέπτυξαν, το συμπεριλάβαμε ως ξεχωριστό είδος στον κατάλογό μας με τα πιο δημοφιλή είδη μουσικής όλων των εποχών.
Η έμφαση σε πιο δυνατούς ρυθμούς και τα μεγάλα σόλο κιθάρας είναι δύο από τα κύρια χαρακτηριστικά του. Ως υποείδος της ροκ, εμφανίστηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1960 και παγιώθηκε πλήρως κατά τις δεκαετίες του 1970 και 1980.
Αν και το όνομα Metallica είναι σίγουρα το πρώτο που μας έρχεται στο μυαλό όταν μιλάμε για αυτό το είδος, δεν μπορούμε να μην αναφέρουμε και άλλα, όπως οι Led Zeppelin, Black Sabbath, Judas Priest, Iron Maiden και Motörhead ως μερικά από τα παραδείγματα αυτού του στυλ.
10. Folk
Η λαϊκή μουσική περιλαμβάνει μια σειρά από στυλ που σχετίζονται με τις παραδόσεις των αγροτικών λαών. Ο όρος folk επινοήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες και αποτελεί παραλλαγή της γερμανικής έκφρασης volk. Χρησιμοποιήθηκε για να αναφερθεί σε απλούς ή αμόρφωτους ανθρώπους.
Στις απαρχές της, η folk μουσική αναφερόταν σε όλα τα μουσικά στυλ που αποτελούσαν μέρος των αγροτικών περιοχών. Το μπάντζο, το βιολί, το κοντραμπάσο και η κιθάρα θεωρούνται τα όργανα επιλογής σε αυτό το είδος. Φυσικά, σήμερα έχει εξελιχθεί σε σημείο που ορισμένοι καλλιτέχνες χρησιμοποιούν ηλεκτρικά όργανα, ακόμη και συνθεσάιζερ.
Αν είμαστε πιο αυστηροί, η folk μουσική περιλαμβάνει όλα τα μουσικά στυλ των παραδοσιακών χωριών. Ως εκ τούτου, ονομάζεται επίσης παραδοσιακή μουσική. Αυτή η κατηγοριοποίηση αποτελεί πρόβλημα, διότι πολλά είδη δεν σχετίζονται μεταξύ τους.
Μάθετε περισσότερα: Τι είναι το σύνδρομο μουσικού αυτιού και πώς αντιμετωπίζεται;
11. Soul και Rhythm and Blues
Soul και Rhythm and Blues (συντομογραφία R&B)) είναι είδη που γεννήθηκαν στις νότιες Ηνωμένες Πολιτείες, εμπνευσμένα από τη μουσική των Αφροαμερικανών, όπως τα μπλουζ, και άλλες μορφές, ακόμη και με πιο θρησκευτικές ή πνευματικές προεκτάσεις, όπως η γκόσπελ μουσική.
Χαρακτηρίζονται από δυνατά φωνητικά και πιασάρικο ρυθμό, αν και δεν είναι τόσο προοδευτικά όσο τα μπλουζ ή το ροκ εν ρολ. Στους εκπροσώπους αυτού του είδους περιλαμβάνονται οι Ray Charles, James Brown, Marvin Gaye, Aretha Franklin, Gladys Knight & the Pips και Stevie Wonder.
12. Φλαμένκο
Το φλαμένκο δεν είναι ούτε ένα ενιαίο μουσικό είδος ούτε ένα στυλ. Η ιστορία και οι ιδιαιτερότητές του ξεπερνούν αυτές τις κατηγορίες, και γι’ αυτό οι οπαδοί, οι πρόδρομοι και οι εκφραστές του το θεωρούν ολόκληρο πολιτισμό.
Οι ρίζες του βρίσκονται στην Ισπανία και η πιο αποδεκτή υπόθεση είναι ότι η προέλευσή του τοποθετείται κάπου στα τέλη του δέκατου όγδοου αιώνα.
Η φωνή, η κιθάρα και ο χορός του φλαμένκο το έχουν κάνει να ξεχωρίζει από άλλα πιο δημοφιλή μουσικά είδη. Βρίσκουμε επίσης διαφορετικά υποείδη, όπως είναι η περίπτωση του toná. Η UNESCO το θεωρεί ως μέρος της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας.
13. Τζαζ
Η τζαζ γεννήθηκε στις αφροαμερικανικές κοινότητες της Νέας Ορλεάνης της Λουιζιάνα, στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι πρώτες ρίζες της εντοπίζονται στα τέλη του 19ου αιώνα, αν και η εδραίωση, η εξάπλωση και η αποδοχή της δεν επιτεύχθηκε παρά τις δύο πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Μεταξύ άλλων, ο αυτοσχεδιασμός είναι ένα από τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά της.
Καθώς περνούσαν τα χρόνια, το είδος πρόσθεσε νέες αναφορές για να σχηματίσει περισσότερα από 50 διαφορετικά υποείδη. Σε αυτά περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η hard bop, η cool jazz, η gypsy jazz, η bebop, η cape jazz και η modal jazz.
Ονόματα όπως οι Glen Miller, Gene Krupa, Benny Goodman, Eddie Condon, Ella Fitzgerald, Billie Holiday, Artie Shaw, Miles Davis, Duke Ellington, Louis Armstrong και Ray Charles συγκαταλέγονται μεταξύ των κυριότερων εκπροσώπων της.
14. Bossa nova
Αν και αρχικά θεωρήθηκε μορφή ή παραλλαγή της τζαζ, η Bossa nova έχει αποκτήσει μια δική της προσωπικότητα. Θεωρείται ότι προέρχεται από τη Βραζιλία, αλλά παίζεται σε όλο τον κόσμο. Σπουδαίοι καλλιτέχνες της Bossa nova είναι, μεταξύ άλλων, οι Joao Gilberto, Vinicius de Moraes, Elis Regina, Chico Buarque και Caetano Veloso.
15. Σάλσα
Η σάλσα είναι ένα είδος που συνήθως κατατάσσεται στη λατινική μουσική, γι’ αυτό και συχνά συγχέεται με άλλα, όπως το μάμπο, η γκουαρατσά, η μπατσάτα, το σον και δεκάδες λατινοαμερικάνικα είδη. Έχει επίσης διάφορα υποείδη, όπως η salsa dura, η salsa romantica και η timba.
Οι ρίζες της βρίσκονται σε έναν συνδυασμό ρυθμών της Καραϊβικής και της Αφρο-Αμερικής, αν και με την πάροδο των χρόνων έχει αντλήσει από διαφορετικές κουλτούρες για να εδραιώσει ένα πολύ ιδιαίτερο στυλ. Μερικοί από τους εκφραστές της είναι οι Joe Cuba, Marc Anthony, Héctor Lavoe, Tito Nieves, Johnny Pacheco, Oscar D’León, Rubén Blades, Willie Colón και Celia Cruz.
16. Merengue
Το Merengue είναι ένα άλλο είδος της Καραϊβικής και είναι χορευτικό και πιασάρικο. Είναι λίγο πιο προοδευτικό από τη σάλσα, αλλά με σχεδόν την ίδια ενορχήστρωση. Η σάλσα ταυτίζεται συνήθως με το Πουέρτο Ρίκο και η merengue με τη Δομινικανή Δημοκρατία.
Ωστόσο, στις άλλες χώρες της Καραϊβικής, και τα δύο είδη είναι πολύ δημοφιλή, καθώς χορεύονται εξίσου στη Βενεζουέλα, την Κολομβία, τον Παναμά, το Μεξικό, ακόμη και στην Ευρώπη. Σπουδαίοι τραγουδιστές και ορχήστρες του merengue είναι οι Wilfrido Vargas, Bonny Cepeda, Jerry Legrand, Juan Luis Guerra, Chichí Peralta και Eddy Herrera.
17. Μπλουζ
Το μπλουζ είναι ένα μουσικό είδος που έχει τις ρίζες του στις νότιες Ηνωμένες Πολιτείες. Συγκεκριμένα, στα μέσα της δεκαετίας του 1860. Σχετίζεται άμεσα με τις εργατικές κοινότητες του αφροαμερικανικού πληθυσμού. Το μπλουζ αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία έχουν οικοδομηθεί άλλα είδη, όπως η τζαζ, η ροκ ή η country μουσική.
Όπως συμβαίνει με τα περισσότερα στυλ, το μπλουζ έχει δεκάδες παραλλαγές που καθιστούν αδύνατο να προσδιοριστούν όλοι οι εκφραστές του με τα ίδια κριτήρια. Ορισμένοι όπως ο Robert Leroy, ο Riley Ben King, ο Willie Dixon και ο Albert King συγκαταλέγονται στους κυριότερους ερμηνευτές του.
18. Reggaeton
Το reggaeton είναι ένα από τα πιο γνωστά είδη της ισπανόφωνης αμερικανικής μουσικής από τις αρχές του 21ου αιώνα. Οι ρίζες του ανάγονται στα μέσα της δεκαετίας του 1990, με επιρροές από τη ρέγκε και τη ραπ. Το Πουέρτο Ρίκο ήταν το λίκνο του.
Όσον αφορά τους ερμηνευτές, ο Daddy Yankee ήταν ένας από τους πρωτοπόρους του. Του αποδίδεται μάλιστα η ονομασία του μουσικού στυλ σε ένα από τα τραγούδια του. Άλλοι σημαντικοί εκφραστές είναι οι Tego Calderón, Don Omar, Héctor & Tito, Nicky Jam, Wisin & Yandel και Bad Bunny.
19. Reggae
Το μουσικό στυλ που αναπτύχθηκε στη Τζαμάικα στα μέσα της δεκαετίας του 1960 αποτελεί εξέλιξη του rocksteady, ενός άλλου είδους που εμφανίστηκε σε αυτό το νησί της Καραϊβικής. Μερικοί από τους πιο γνωστούς εκπροσώπους του είναι ο Bob Marley, ο Johnny Nash, ο Prince Buster, ο Desmond Dekker, ο Peter Tosh και ο Bunny Wailer.
Υπάρχουν πολλά υποείδη του μουσικού στυλ, αν και όλα έχουν κοινά χαρακτηριστικά. Η μουσική είναι στενά συνδεδεμένη με το κίνημα των Ρασταφάρι, σε σημείο που οι δύο όροι συγχέονται. Από το 2018, η UNESCO θεωρεί τη reggae άυλη πολιτιστική κληρονομιά της ανθρωπότητας.
20. Punk
Γνωστό και ως punk rock, πρόκειται για ένα μουσικό είδος που αναπτύχθηκε στα μέσα και τέλη της δεκαετίας του 1970. Στην αρχή, οι διαφορές του με το ροκ ήταν πολύ ισχνές. Με την πάροδο του χρόνου, απέκτησε τη δική του προσωπικότητα, ώσπου παγιώθηκε ως μεμονωμένο είδος.
Μεταξύ των πιο εμβληματικών συγκροτημάτων είναι οι Ramones, οι Sex Pistols, οι Clash, οι Damned και οι Dead Boys. Το πανκ συνδέθηκε με μια ολόκληρη κουλτούρα (ή αντικουλτούρα, για να είμαστε πιο ακριβείς), η οποία είχε ως αποτέλεσμα αυτό που είναι γνωστό ως κίνημα πανκ. Παρόλο που είναι ένα στυλ που έχει υποστεί σκαμπανεβάσματα, παραμένει ένα από τα πιο δημοφιλή μουσικά είδη σήμερα.
Άπειρα είδη μουσικής
Μεταξύ των ειδών που δεν συγκεντρώσαμε στη λίστα μας, μπορούμε να αναφέρουμε το trap (με μεγάλη δημοτικότητα τα τελευταία χρόνια), τη house, τη funk, την πειραματική μουσική, τη ska και πολλά άλλα.
Ο κατάλογος των μουσικών ειδών είναι σχεδόν άπειρος. Στην πραγματικότητα, τα δημοφιλή είδη μπορεί να διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Αυτό που ακούγεται ευρέως στην Κολομβία, για παράδειγμα, όπως η cumbia, δεν είναι γνωστό στην Ινδία.
Επιπλέον, κάθε χρόνο εμφανίζονται νέα στυλ. Ένας αντικειμενικός κατάλογος θα περιλάμβανε εκατοντάδες χιλιάδες είδη.
Όλες οι παραθέτονται πηγές ελέγχθηκαν προσεκτικά από την ομάδα μας για να διασφαλιστεί η ποιότητα, η αξιοπιστία, η επικαιρότητα και η εγκυρότητά τους. Η βιβλιογραφία αυτού του άρθρου θεωρήθηκε αξιόπιστη και επιστημονικά ακριβής.
- ABBA (2010). Dancing Queen. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=xFrGuyw1V8s&ab_channel=AbbaVEVO
- Bad Bunny (2017). Soy Peor. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=ws00k_lIQ9U&ab_channel=BadBunny
- BBC Radio 6. (s.f.). A brief history of psychedelia in eight colours. BBC Radio 6. Consultado el 28 de febrero de 2024. https://www.bbc.co.uk/programmes/articles/4nWcSYlCbk9BDJryvdBZMNg/a-brief-history-of-psychedelia-in-eight-colours
- Billy Shitcheese. (2014). The Final Frontier [HD]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=4WLtJDKXMCE&ab_channel=BillyShitcheese
- Bob Dylan (2013). Blowing In The Wind (Live On TV, March 1963). YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=vWwgrjjIMXA&ab_channel=BobDylan
- Butler, B., Velarde, L., Galocha, A., & Shapiro, L. (1 de febrero de 2024). Cómo el reggaetón conquistó el sonido del pop global. The Washington Post. Consultado el 1 de marzo del 2024. https://www.washingtonpost.com/entertainment/interactive/2024/reggaeton-dembow-evolucion-cronologia/
- Celia Cruz. (2017). Me Huele A Rumba (Rumba Na Ma). https://www.youtube.com/watch?v=K1c5wQkquwM&ab_channel=CeliaCruz-Topic
- Channel Zero (2021) Public Enemy – Fight The Power (Official Music Video). YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=mmo3HFa2vjg&ab_channel=PublicEnemyVEVO
- CharlesDDD1947 (2009). João Gilberto & Caetano Veloso – Desafinado. https://www.youtube.com/watch?v=ZuNEuzMzryA&ab_channel=charlesDDD1947
- Daddy Yankee (2019). Daddy Yankee & Snow – Con Calma (Video Oficial). YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=DiItGE3eAyQ&ab_channel=DaddyYankee
- Earth, Wind & Fire (2010). Shining Star (Live). YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=rl-WSmryfSY&ab_channel=EarthWind%26Fire
- Fania Records (2016). Hector Lavoe – Juanito Alimaña (Live from the Palladium NYC). YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=8n5RNPzpcVg&ab_channel=FaniaRecords
- Frank Sinatra (2017). The Lady Is A Tramp ft. Ella Fitzgerald. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=xafBWOxqssg&ab_channel=FrankSinatraVEVO
- Georgii Cherkin LIVE (2012). Moonlight Sonata. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=Hu7hscHkfPw&ab_channel=GeorgiiCherkinLIVE
- Hybe Labels (2023). BTS Dynamite Official MV. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=gdZLi9oWNZg&ab_channel=HYBELABELS
- Johnny Cash (2016). I Walk the Line. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=jh169rVMveA&ab_channel=JohnnyCashVEVO
- Karen Records (2022). Juan Luis Guerra 4.40 – Ojalá Que Llueva Café (Video Oficial). https://www.youtube.com/watch?v=suQC8d-YkeU&ab_channel=KarenRecords
- Madonna (2010). Like A Prayer (Official Video). YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=79fzeNUqQbQ&ab_channel=Madonna
- Making Music. (17 de mayo de 2018). An introduction to: Folk music. The National Federation of Music Societies. Consultado el 1 de marzo del 2024. https://www.makingmusic.org.uk/resource/introduction-folk-music
- Makmian (2008). Vangelis – Conquest of paradise. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=WYeDsa4Tw0c&ab_channel=Makmian
- Malacomg (2011). Angelic Gospel Singers – Touch Me Lord Jesus. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=CC8SxbxpzOI&ab_channel=malacomg
- Manuel 4978 (2012). Los Panchos “Sin Ti”. https://www.youtube.com/watch?v=a5tcLf8PXTY&ab_channel=MANUEL4978
- Material Carlos Gardel (2020). Por Una Cabeza – Carlos Gardel. https://www.youtube.com/watch?v=4R_JnGgRmRM&ab_channel=MaterialCarlosGardel
- Mercado Villalobos, A. (2019). La música en México: reflexiones sobre su historia particular. Música, Cultura y Pensamiento, 8(8), 5-24. https://www.academia.edu/43663665/La_m%C3%BAsica_en_M%C3%A9xico_reflexiones_sobre_su_historia_particular
- Metallica (2013). Enter Sandman (Live in Mexico City). YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=87by1DjfxLw&ab_channel=Metallica
- Nirvana (2010). Smells Like Teen Spirit (Official Music Video). YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=hTWKbfoikeg&ab_channel=NirvanaVEVO
- Official Arctic Monkeys (2014). Do I Wanna Know? (Live). YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=1tWFk8ojF4M&ab_channel=OfficialArcticMonkeys
- Ray Charles (2017). Mess Around (Live). YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=tk_xapZSO6g&ab_channel=RayCharlesVEVO
- Reel Big Fish VIDEOS (2010). Reel Big Fish – Sell Out. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=AEKbFMvkLIc&ab_channel=ReelBigFishVEVO
- Rhino (2011). B.B. King – The Thrill Is Gone [Crossroads 2010] (Official Live Video) YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=SgXSomPE_FY&ab_channel=RHINO
- Rhino (2019). Ramones – I Wanna Be Sedated (Official Music Video). YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=bm51ihfi1p4&ab_channel=RHINO
- Societat Musical d’Algemesí (2012). ESPAÑA CAÑÍ (pasodoble taurino) – Pascual Marquina. https://www.youtube.com/watch?v=YC5BA10r7-s&ab_channel=SocietatMusicald%27Algemes%C3%AD
- Spekros (2021). David Guetta – Titanium ft. Sia (Alesso Remix) Live @ Tomorrowland 2015. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=RXd0EVQ4C3Q&ab_channel=Spekros
- Stafford, P. (2018). The Grunge Effect: Music, Fashion, and the Media During the Rise of Grunge Culture In the Early 1990s. M/C Journal, 21(5). https://journal.media-culture.org.au/index.php/mcjournal/article/view/1471
- Stboddah (2007). Camaron de la isla & Paco de lucia – Bulerias. https://www.youtube.com/watch?v=VKtAhJPZS6o&ab_channel=stboddah
- Stokes, P. (s.f.). 6 ways disco changed the world. BBC Radio 6. Consultado el 28 de febrero de 2024. https://www.bbc.co.uk/programmes/articles/23hgH64c0cvLlwYjfmzcztJ/6-ways-disco-changed-the-world
- Swedish House Mafia (2009). Greyhound (Live from Miami). YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=AAq9piyBPpY&ab_channel=SHMVEVO
- The Doors (2023). Break On Through (To The Other Side). YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=gdnzBNMfZfo&ab_channel=TheDoors
- The Telegraph. (2018). History of American Music. Consultado el 28 de febrero de 2024. https://www.telegraph.co.uk/travel/discover-america/evolution-of-music/
- Thunder Peak Records (2008). Elvis Presley – Jailhouse Rock. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=gj0Rz-uP4Mk&ab_channel=ThunderPeakRecords
- Uhbytube (2010). Pérez Prado Y Su Orquesta – Mambo No. 5. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=7CADAUKiieQ&ab_channel=uhbytube
- UNESCO (s.f.). La música y el baile del merengue en la República Dominicana. UNESCO. Consultado el 28 de febrero de 2024. https://ich.unesco.org/es/RL/la-musica-y-el-baile-del-merengue-en-la-republica-dominicana-01162
- UNESCO (s.f.). Reggae music of Jamaica. UNESCO. Consultado el 28 de febrero de 2024. https://ich.unesco.org/en/RL/reggae-music-of-jamaica-01398
- UNESCO (s.f.). Rumba in Cuba, a festive combination of music and dances and all the practices associated. UNESCO. Consultado el 28 de febrero de 2024. https://ich.unesco.org/en/RL/rumba-in-cuba-a-festive-combination-of-music-and-dances-and-all-the-practices-associated-01185
- UNESCO. (5 de diciembre de 2023). El Bolero es inscrito como Patrimonio Cultural Inmaterial de la humanidad. UNESCO. Consultado el 28 de febrero de 2024. https://www.unesco.org/es/articles/el-bolero-es-inscrito-como-patrimonio-cultural-inmaterial-de-la-humanidad
- UNESCO (s.f.). Flamenco. UNESCO. Consultado el 28 de febrero de 2024. https://ich.unesco.org/en/RL/flamenco-00363
- Vicente Fernández (2014). El Rey (En Vivo). https://www.youtube.com/watch?v=U6qMQnNst9U&ab_channel=vicentefernandezVEVO