Νιτρώδη άλατα: Η παρουσία τους στα ούρα

Τα νιτρώδη άλατα στα ούρα είναι ενδεικτικά μιας ουρολοίμωξης. Παρότι οι επαγγελματίες υγείας δεν ζητούν πάντα αυτή την εξέταση, ίσως τη χρησιμοποιήσουν για να καθοδηγήσουν τη διάγνωσή τους. Σε αυτό το άρθρο, θα μάθετε τα πάντα γι' αυτά.

Τα νιτρώδη άλατα στα ούρα είναι ουσίες οι οποίες βοηθούν τους/ις γιατρούς να διαγνώσουν πιθανές ουρολοιμώξεις. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, δε θα πρέπει να υπάρχουν νιτρώδη άλατα στα ούρα των ανθρώπων. Έτσι, η παρουσία τους είναι αφύσικη.

Τα νιτρικά άλατα εντοπίζονται ανάμεσα στις ουσίες που αποβάλλονται με τα ούρα. Αν και ακούγονται σαν τα νιτρώδη άλατα, δεν είναι το ίδιο. Ορισμένα είναι φυσιολογικά, ενώ άλλα δεν είναι. Όταν τα νιτρικά άλατα στα ούρα έρθουν αντιμέτωπα με συγκεκριμένα βακτήρια, μετατρέπονται σε νιτρώδη άλατα. Γι’ αυτό, μια εξέταση για νιτρώδη άλατα σχετίζεται με τις ουρολοιμώξεις.

Όμως, τα νιτρώδη άλατα δεν υπάρχουν μόνο εξαιτίας των βακτηρίων. Ουσίες όπως το νιτρώδες κάλιο ή το νιτρώδες νάτριο, χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία τροφίμων. Παραδείγματος χάρη, στην τεχνητή ενίσχυση του κόκκινου χρώματος του κρέατος.

Τα λαχανικά από την άλλη περιέχουν συνήθως νιτρικά άλατα. Τα πράσινα λαχανικά, τα παντζάρια, και τα ραπανάκια είναι πηγές πλούσιες σε νιτρικά άλατα. Γι’ αυτό ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έχει καθιερώσει ένα ανώτατο ημερήσιο όριο πρόσληψης στα 3.7 milligrams ανά κιλό βάρους.

Τα νιτρικά άλατα που δε χρησιμοποιεί το σώμα και τα εκκρίνει μέσω των ούρων μπορούν να ληφθούν από κάποια βακτήρια και να γίνουν νιτρώδη, όπως αναφέραμε παραπάνω. Όμως, δεν έχουν όλα τα βακτήρια αυτή τη δυνατότητα. Παρόλα αυτά, τα βακτήρια που προκαλούν ουρολοιμώξεις συχνότερα, όπως αυτά που θα αναφέρουμε στη συνέχεια, την έχουν. Σε αυτά περιλαμβάνονται:

• Εσερίχια Κόλι (Escherichia coli)
• Τα εντεροβακτηριοειδή (Enterobacteriaceae)
• Το μικρόβιο Πρωτέας (Proteus mirabilis)
• Οι εντερόκοκκοι (Enterococci)

Πότε ζητούν εξέταση για νιτρώδη άλατα οι γιατροί;

Οι ουρολοιμώξεις έχουν χαρακτηριστικά συμπτώματα που κινούν τις υποψίες των γιατρών. Έτσι, οι γιατροί κατευθύνουν τη διάγνωσή τους προς την κυστίτιδα όταν ο/η ασθενής αναφέρει συγκεκριμένα κλασικά συμπτώματα. Αυτά είναι τα εξής:

• Δυσουρία, ή δυσκολία στην ούρηση
• Επίπονη ούρηση ή αίσθημα καύσου
• Αφύσικο χρώμα ούρων
• Πολυουρία, ή συνεχής θέληση για ούρηση
• Πυρετός

Αντιμέτωποι/ες με αυτή την κλινική εικόνα, οι επαγγελματίες υγείας ίσως ζητήσουν εξετάσεις για ύπαρξη νιτρωδών αλάτων στα ούρα. Όμως, το πιο πιθανό είναι να ζητηθεί ολοκληρωμένη ανάλυση ούρων, όχι μόνο εξέταση για νιτρώδη άλατα. Επίσης, ίσως συνδυάσουν αυτή την εξέταση με την εξέταση για λευκοκυτταρική εστεράση. Αν βρεθείτε θετικοί/ες και στα δύο, τότε είναι πάρα πολύ πιθανό να υποφέρετε από ουρολοίμωξη.

Η λευκοκυτταρική εστεράση είναι ένα ένζυμο που παράγεται από ουδετερόφιλα, βασεόφιλα, ηωσινόφιλα, και μονοπύρηνα. Όλα τα παραπάνω είναι λευκά αιμοσφαίρια. Έτσι, αν τα αποτελέσματα είναι θετικά, αυτό σημαίνει έμμεσα ότι υπάρχουν λευκά αιμοσφαίρια εξαιτίας κάποιας μόλυνσης.

Πώς εκτελείται η εξέταση για νιτρώδη άλατα από τους ειδικούς;

Μόλις ζητηθεί η ολοκληρωμένη ανάλυση ούρων, συμπεριλαμβανομένης της εξέτασης νιτρωδών αλάτων, ο/η ασθενής θα πρέπει να συλλέξει δείγμα ούρων σε αποστειρωμένο δοχείο. Το δοχείο πρέπει να είναι αποστειρωμένο για να διασφαλιστούν αξιόπιστα αποτελέσματα από τον/η βιοχημικό.

Ο/η ασθενής θα πρέπει να πετάξει τα πρώτα ούρα στην τουαλέτα και έπειτα να συλλέξει τα επόμενα. Αν τα ούρα συλλεχθούν λίγες ώρες χωρίς ενούρηση, θα είναι πιο αξιόπιστα. Για παράδειγμα, είναι καλύτερα τα πρωινά ούρα, μόλις ξυπνάτε.

Τότε, ένας/μία βιοχημικός τοποθετεί μια λωρίδα για έλεγχο στα ούρα και την αναλύει. Αυτές οι λωρίδες περιέχουν ουσίες οι οποίες αλλάζουν χρώμα όταν ανιχνεύσουν αυτό που θέλουν να μετρήσουν. Γενικά, δε μετρούν ένα μοναδικό στοιχείο, αλλά περιέχουν διάφορα στελέχη που αντιδρούν ώστε να γίνει αποτελεσματικότερη η διαδικασία. Μία λωρίδα μπορεί να ανιχνεύσει νιτρώδη άλατα, γλυκόζη, εστεράση, και πρωτεΐνες.

Αν και εξαρτάται από τη μάρκα, οι αντιδραστήριες ουσίες γίνονται ροζ συνήθως όταν ανιχνεύσουν νιτρώδη άλατα στα ούρα. Ωστόσο, κάθε κατασκευαστής αναφέρει τα χρώματα και την ερμηνεία τους στις ετικέτες.

Πώς ερμηνεύουν τα αποτελέσματα οι γιατροί

Τι γίνεται λοιπόν αν ο/η ασθενής βρεθεί θετικός/η σε νιτρώδη άλατα στα ούρα;

Ας πούμε ότι ο/η ασθενής αποφασίζει να επισκεφθεί τον/η γιατρό του επειδή νιώθει καύσο κατά την ούρηση και έχει πυρετό. Ο/η γιατρός θα ζητήσει ανάλυση ούρων και εργαστηριακή αναφορά για το αν ο/η ασθενής είναι θετικός/η σε νιτρώδη άλατα. Τα θετικά αποτελέσματα συνιστούν ουρολοίμωξη. Αν προσθέσουμε και τα θετικά αποτελέσματα για λευκοκυτταρική εστεράση, τότε έχουμε τη διάγνωση.

Έπειτα, ο/η γιατρός ίσως συστήσει θεραπεία με αντιβιοτικά χωρίς να περιμένει την καλλιέργεια ούρων. Όμως, αργότερα μπορεί να αλλάξει τα αντιβιοτικά, όταν έρθουν τα αποτελέσματα της καλλιέργειας. Τέλος, μια καλλιέργεια ούρων μπορεί να επιβεβαιώσει τη διάγνωση για ουρολοίμωξη και να προσδιορίσει τον τύπο αντιβιοτικών που θα πρέπει να λάβει ο/η ασθενής.